Rozszerzanie oferty edukacyjnej archiwów państwowych. Nowy kierunek...
79
Ich oferta oświatowa niepotrzebnie ogranicza się do najpopularniejszych form:
lekcji archiwalnych, pogadanek, wykładów, wystaw, prelekcji, konkursów na
wykonanie prac pisemnych lub plastycznych. Uwarunkowane to jest w znacznej
mierze z jednej strony brakiem w archiwach dostatecznie, pod względem pedagogicznym przygotowanej kadry, z drugiej zaś brakiem czasu. Archiwiści wykonują
i rozliczani są z innego typu działań. Spontaniczne inicjatywy, podejmowane
w tak zwanym „międzyczasie”, nie mogą zagwarantować wprowadzenia szeroko
rozbudowanych form realizowanych samodzielnie przez archiwum. Skutkiem
dorywczo podejmowanych działań oświatowych jest często brak, wychodzących
poza utarty schemat, sposobów wskazania nauczycielom atrakcyjności materiałów
archiwalnych i możliwości ich wykorzystania w realizacji programów szkolnych.
Nauczyciele najczęściej nie mają wyobrażenia o różnorodności i bogactwie źródeł
archiwalnych i możliwości ich wykorzystania w procesie dydaktycznym. Prowadzi
to do sytuacji, gdy pedagodzy ograniczają się do „zaliczenia” wraz z uczniami
wycieczki do archiwum. Ich oczekiwania sprowadzają się do chęci uzyskania informacji o pracy archiwistów i ewentualnego obejrzenia najciekawszych spośród
przechowywanych w archiwum dokumentów24. W tej sytuacji to archiwa muszą
zainteresować szkoły posiadanymi przez siebie „skarbami”. Nikt lepiej od archiwisty nie zna zasobu i jego różnorodności i nikt nie jest w stanie zastąpić go na etapie
selekcji źródeł. Z kolei nauczyciel zna cele, jakie chce osiągnąć w toku nauczania
i wyobrażenie o tym, jakiego rodzaju materiały pomogą mu ten cel osiągnąć.
Pracownik archiwum może nauczycielowi zasugerować korektę niektórych celów
nauczania tak, by posiadane materiały archiwalne jak najlepiej spełniły funkcję
bazy źródłowej. Nauczyciel może wskazać zaś na nowe metody nauczania aktywizujące ucznia. Współpraca na linii archiwum – szkoła będzie najbardziej owocna
przy aktywności i współpracy obydwu stron. Pierwszymi ich przejawami mogą być
kontakty Archiwum m. st. Warszawy z Mazowieckim Samorządowym Centrum
Doskonalenia Nauczycieli w Warszawie oraz Archiwum Państwowego w Kielcach ze Świętokrzyskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli i z Samorządowym
Ośrodkiem Doradztwa Metodycznego i Doskonalenia Nauczycieli w Kielcach.
Archiwum Państwowe w Kielcach współpracuje ponadto z Zakładem Dydaktyki
Historii i Wiedzy o Społeczeństwie Instytutu Historii UJK w Kielcach na etapie
przygotowywania przyszłych nauczycieli do współpracy z archiwami25.
24
Problemy we współpracy na linii nauczyciel – archiwista (nie tylko w Polsce) przedstawił Stanisław Roszak: Nauczyciel historii w Archiwum – archiwista w szkole. Czy istnieją pola współpracy?
[w:] Archiwa w nowoc