80
Grażyna Tyrchan, Marek Szczepaniak
W świetle powyższych rozważań nasuwa się kilka wniosków. Wskazane jest
doprecyzowanie treści rocznych sprawozdań opisowych w części dotyczącej
działalności edukacyjnej. Rozwiązaniem wydaje się wprowadzenie osobnego
punktu dotyczącego tej sfery działalności. Jest tym bardziej pilne, że działalność
edukacyjna została zaliczona przez NDAP do grupy zadań priorytetowych. Trudno
jest wyobrazić sobie sytuację, że działalność taka nie znajduje odzwierciedlenia
w sprawozdaniach rocznych. Niezbędne jest wprowadzenie w języku sprawozdań, w części dotyczącej działań edukacyjnych, nomenklatury zgodnej z przyjętą
w metodyce nauczania oraz jej ujednolicenie. Te same działania we wszystkich
archiwach nazywane muszą być jednakowo, wszelka dowolność wprowadza jedynie zamieszanie i dezorientację. W ostatnich latach, również w Polsce, daje się
zauważyć coraz większe oczekiwania szkół wobec archiwów. Nauczyciele coraz
częściej poszukują źródeł archiwalnych jako pomocy dydaktycznej do podejmowanych przez siebie działań. Archiwa w krajach zachodnich próbują reagować na
podobną tendencję już od lat sześćdziesiątych XX wieku. Polskie, również na te
oczekiwania będą musiały zareagować. Przedstawienie najciekawszych materiałów
archiwalnych i połączenie ich z nowoczesną ofertą oświatową, staje się wymogiem
czasu. Przygotowanie źródeł do wykorzystania przez szkoły porównać można do
akcji digitalizacji dokumentów archiwalnych. Tak jak skany archiwaliów pozwolić
mają na dostęp do informacji bez konieczności korzystania z oryginału, tak oferta
edukacyjna powinna umożliwiać szkołom przeprowadzenie zajęć edukacyjnych
opartych o źródła aktowe, bez konieczności odbycia wycieczki do archiwum. Nic
nie zastąpi obcowania z oryginałem, ale konieczność zachowania w nienaruszonym
stanie dziedzictwa narodowego i wymogi konserwatorskie narzucają pewne standardy. Wzrastające oczekiwania będą wymuszały na archiwach w coraz większym
stopniu zajmowanie się działaniami oświatowymi. Nasuwa się przypuszczenie,
że normą będzie powoływanie w placówkach komórek prowadzących wyłącznie
tego typu działalność. Ich zadanie nie będzie polegało na przeprowadzaniu w archiwum kolejnych lekcji archiwalnych, ale przygotowaniu nowoczesnej oferty
edukacyjnej wzbogaconej o ilustracje źródeł archiwalnych, co da możliwość ich
wykorzystania poza budynkiem archiwum.
moją małą ojczyzną. Scenariusze lekcji dla nauczycieli szkoły podstawowej, gimnazjum i liceum, red.
T. Stachurska – Maj i V. Urbaniak, Warszawa 2012; H. Mazur, Archiwum Państwowe w Kielcach
– historia – zadania – zasób, jako przykład lekcji archiwalnej, [w:] „Wiadomości Historyczne”,
2011, nr 6; tegoż, Lekcje w Archiwum Państwowym w Kielcach, [w:] Inspiracje, 2011, nr 3(93),
s. 22-23; niepublikowane: tenże, Między archiwistyką a dydaktyką historii (referat przedstawiony
na VI Powszechnym Zjeździe Archiwistów we Wrocławiu); tegoż, Multimedia a źródła historyczne
w nauczaniu i badaniach (referat z konferencji naukowej zorganizowanej przez Zakład Archiwistyki
i Zakład Dydaktyki Historii UMCS; tenże, Edukacja wielokulturowa w praktyce szkolnej (referat ze
spotkania metodycznego z przedstawicielami Świętokrzyskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli
oraz Samorządowego Ośrodka Doradztwa Metodycznego i Doskonalenia Nauczycieli).