ORIENTAL STUDIES IN ARMENIA VOLUME 3 Արևելագիտությունը Հայաստանում, հատոր 3 | Page 94
սատրապություններից մեկը, որտեղ տեղական իշխանությունը, հանձին
Արաքոսիայի սատրապ Վիվանայի, պահպանում է հավատարմությունը
Դարեհի նկատմամբ: Այսինքն` Դարեհը վարչական վերափոխումները
նախ իրականացնում է կայսրության համեմատաբար կայուն նահանգ-
ներում` I-VII սատրապություններում, որից հետո ձեռնամուխ է լինում
արդեն այն նահանգների վարչական վերափոխումների իրականացմանը,
որոնք նրա գահակալության առաջին տարիներին դիմել էին բացահայտ
զինված ապստամբության և չէին ճանաչել նրա իշխանությունը: Ապստամբ
այդ երկրների մի մասն այս կամ այն վարչական փոփոխություններով
մտնում է VIII-XI սատրապությունների մեջ:
Արևմուտքում ամբողջությամբ և արևելքում մասամբ վարչական
վերակազմություններ կատարելուց հետո Դարեհն իր ուշադրությունը
կենտրոնացնում է կայսրության կենտրոնակ ան նահանգների վրա, որոնք
խռովությունների ժամանակահատվածում կրել էին մարդկային և նյու-
թական մեծ կորուստներ, այսինքն` տվյալ նահանգներում նոր խռովու-
թյունների վտանգ վերափոխումների տվյալ փուլում այլևս հնարավոր չէր,
և միանգամից կազմավորվում են 4 սատրապություններ: Սպասելի էր, որ
այս երկրների հետ Հայաստանը ևս կենթարկվեր վարչական վերակազ-
մության, սակայն հաջորդ երկիրը, որն իր հավատարմությունը պահպանել
էր Դարեհի նկատմամբ ապստամբությունների ժամանակաշրջանում,
Բակտրիան էր, որը մինչև Այգլերի երկիրը ընդգրկվեց XII սատրապության
կազմի մեջ: Արդեն իսկ նկատված աշխարհագրական նմանատիպ թռիչ-
քային փոփոխությունները ցույց են տալիս, որ պարսից արքունիքն ընդ-
հանրապես խուսափում էր ամբողջական վարչական վերափոխումներ
իրականացնելուց միևնույն աշխարհագրական տարածքում, և այդպիսի
կտրուկ թռիչքները ընդհանուր վարչական վերափոխումների շղթայի
միջանկյալ օղակներն էին, որոնք կայսրության տվյալ հատվածում մինչև
մյուս սատրապության կամ սատրապությունների ձևավորումը ամուր հիմք
պետք է հանդիսանային վարչական բնույթի հետագա գործողությունների
իրագործման համար: Եվ, բնականաբար, այդ ճանապարհին եղած դժվա-
րությունները պարսից արքունիքը փորձում էր լուծել ոչ թե միանգամից և
ուժերի մեծ լարումով, այլ հատված առ հատված, ինչը թույլ կտար տեղե-
րում կայսերական քաղաքականությունն իրականացնել առավել արդյու-
նավետ և հեռատեսորեն:
Այդ իսկ պատճառով հաջորդ երկիրը, որը համառ և երկարատև
դիմադրություն էր ցույց տվել Դարեհին, Հայաստանն էր, որ ենթարկվեց
94