Ağrı Tanılaması ve Yönetimi
Ağrı duyusu bradikinin, prostaglandinler, P maddesi, serotonin ve adenozin trifosfat (ATP) gibi kimyasal uyaranlar, mekanik veya termal uyaranların etkisiyle oluşabilir (Godfrey, 2005). Ağrılı uyarana yanıt
olarak mast hücrelerinden histamin salgılanır. Histamin, iyon kanallarının açılması ve aksiyon potansiyelinin ortaya çıkması gibi bir dizi reaksiyonu başlatan
P maddesi tarafından diğer nörokimyasal maddelerin
salınımını uyarır. Uyaran şiddeti artıkça üretilen impuls sayısı da artmaktadır. Sonuçta, uyaran şiddetinin
artmasına bağlı olarak daha şiddetli düzeyde ağrı hissedilmektedir (Godfrey, 2005).
Ağrı, küçük çaplı, miyelinli A-delta lifleri ve miyelinsiz C lifleri aracılığıyla medulla spinalis arka boynuzuna iletilir (Morinan, 2000). Üzerinde yer alan
miyelin kılıfı nedeniyle A-delta lifleri, C liflerine kıyasla ağrı duyusunu daha hızlı iletmektedir. İlk başta
keskin veya bıçak saplayıcı nitelikte hissedilen ağrı,
daha sonra güçlükle lokalize edilen künt ağrı şeklinde
hissedilmektedir. İlk algılanan ağrı miyelinli A-delta
lifleri aracılığıyla, ikinci tip ağrı ise miyelinsiz C lifleri
aracılığıyla iletilmektedir (Craig, 2003).
Somatik/visseral ağrı iletim yolları
Medulla spinalis arka boynuzuna giren birinci-sıra nöronlar, ağrıyı büyük ölçüde spinotalamik ve spinoretiküler sistem aracılığıyla talamus ve retiküler formasyona taşıyan ikinci-sıra nosiseptif nöronlar ile sinaps
yapmaktadır (Godfrey, 2005). Spinal kord içinde yer
alan gri madde tabakalar/laminalardan oluşmaktadır
(Şekil 17.1). A-delta lifleri lamina I, V ve X, C lifleri ise
lamina I – V