260
Nörolojik Bilimler Hemşireliği: Kanıta Dayalı Uygulamalar
hipofiz ameliyatından sonra genellikle geçici DI görülür. Hipofiz sapı ortasından zarar gördüğünde hastalık
daha kalıcı olur. Diğer nedenler arasında hipotalamus
arka hipofiz tümörleri ve idiyopatik nedenler yer alır.
Değerlendirme
Karakteristik olarak 3-20 l/gün arasında (poliüri) olabilen yüksek seyreltik idrar çıkışı vardır (SimmonsHolcomb, 2002a); ancak, klasik DI görülenlerde idrar
çıkışı 24 saatlik süreçte 5 litreden fazla olma eğilimindedir. Seyreltik olan idrarın özgül ağırlığı <1,005’tir.
DI hastalarında 300 mOsm/kg’den düşük olan idrar
ozmolalitesi kontrol edilerek bu durum doğrulanabilir. Su kaybı sonucunda serum ozmolalitesi yüksek,
genellikle de >300 mOsm/kg’dir (Simmons-Holcomb,
2002a). Bilinci yerinde olan hastalar aşırı susuzluk
(polidipsi) yaşar. Biyokimyasal belirteçler ile desteklenen hassas bir sıvı dengesi hastanın semptomları ile
birleştirildiğinde tanı koymada çok önemli rol oynar.
Doğru ve zamanında bir tanı için, hemşirenin bu sürecin gözlemlenmesindeki rolü önemlidir.
Farklılıklar
Poliüri ve polidipsi, diabetes mellitusun işaretleri de
olabilir; bu nedenle, bu tanının dışlanabilmesi için
idrar glikozu ve serum kan glikozunun değerlendirilmesi gerekir. Kronik böbrek hastalığı, hipokalemi ve
hiperkalsemi hastalarında nefrojenik DI görülme olasılığı daha yüksektir.
Tedavi
Akut dönemde enjeksiyon yoluyla 1-4 mg (deri altı, kas
içi veya intravenöz) ya da bakım tedavisi için burun
(10 - 40 m) veya ağız yoluyla verilen desmopresin asetat
ile merkezi DI başarılı şekilde tedavi edilebilir. Hemşirenin sorumluluğu ilacın etkisini izlemek ve hastada
aşırı hacim yüklemesi veya hiponatremi gelişmediğinden emin olmaktır (Simmons-Holcomb, 2002b). Bakım kapsamında hassas sıvı dengesi ölçümü yapılmalı,
serum ve idrar elektrolitleri ile ozmolalitesi izlenmeli,
akciğer bölgesi steteskop ile dinlenmeli ve yaşam bulguları yakından takip edilmelidir. Verilecek sıvıların
seçimi sadece hastanın biyokimyasına ve hematokrit
değerine bağlı olmalıdır (Simmons-Holcomb, 2002a).
Tedavi genellikle hekimin tercihine ve hipotalamus-hipofiz eksenindeki hasarın derecesine bağlıdır.
Hekim durumun geçici olduğunu düşünüyorsa, sentetik ADH ile tedavi etmek yerine, hastayı sıvı almaya
teşvik eder