Tablo 2. Androjen insensitivite sendromlarının ayırıcı tanısı.
5α- red. eksikliği
Spermatogenez
Müllerian yapılar
Genetik geçiş
Meme
Eksternal genital
Komplet a.i.
İnkomplet i.a.
Rifenstein
İnfertil
Az
Yok
Otozomal resesif
Erkek
Dişi
Yok
Yok
X- resesif
Dişi
Dişi
Yok
Yok
X-resesif
Dişi
Kliteromegali
Yok
Yok
X-resesif
Jinekomasti
Hipospadias
Yok
Yok
X-resesif
Jinekomasti
Erkek
ti kız olarak kabul edilir ve pubertede virilizasyon olmasın
diye ve neoplazi gelişimini önlemek için tanı konar konmaz gonadektomi yapılır. Erkek olarak kabul edilenlerde
fertilite korunabilir. Vücut ve yüzde kıllanma ile akne normalden daha az görülür. Bunun yanısıra spermatogenez,
kas kütlesi, libido ve ses kalınlığı normal erkeklerdeki gibidir. Homozigot ve XX kromozomu olan kişilerde sadece
vücut kıllanmasında azalma ve gecikmiş menarş görülür.
Fertilite normaldir.
TUS (Nisan 2011)
Fenotipi dişi olan bir hastada aşağıdakilerden
hangisi androjen insensitivite sendromu ile
5α-reduktaz defekti ayırıcı tanısında belirleyicidir?
A) Amenore
B) Genotip
C) Meme gelişimi
D) Müllerian agenezi
E) Gonad yapısı
Doğru cevap : C
• Anormal androjen sentezi:
1. Testiküler steroidogenez eksikliği:
Otozomal resesif geçişlidir. 3 enzim eksikliği olabilir:
a. 3β-OH dehidrogenaz
b. 17 hidroksilaz (p45017)
c. 17β-OH dehidrogenaz: 17β-OH dehidrogenaz sadece testiste vardır. Androstenedion ve estron normal
seviyededir, ama testosteron seviyesi düşüktür. Bu
nedenle yenidoğanda dış genitalya kız gibidir ve testis inguinal kanalda kalmıştır. Özellikleri 5α- redüktaz
eksikliğine çok benzer. AMH olduğu için müllerian yapılar yoktur. Çocuk genellikle kız yönünde yetiştirilir.
Pubertede LH artışı ile androstenedion, etkilenmemiş
17β-OH dehidrogenaz izotipleriyle testosterona çevrilebileceğinden virilizasyon olur. Bu nedenle puberteden önce gonadektomi yapılmalıdır.
14 Reprodüktif Endokrinoloji
2. Gonadotropine dirençli testis
(LH reseptör mutasyonu):
Otozomal resesif geçişlidir. Leydig hücrelerinin anormal
diferansiyasyonu nedeniyle meydana gelir. LH- hCG reseptöründe direnç vardır. Müllerian yapılar yoktur ve vas
deferens, epididimis ve seminal vezikül normaldir. Yenidoğan, ambigü genitalyası olan kız veya kriptorşidizm
ve Leydig hücre hipoplazisi/agenezisi olan erkek görünümündedir. Reseptörlerdeki mutasyonlar ile bulgular
değişkenlik gösterir. Gonadotropinler yüksektir.
3. Konjenital lipoid adrenal hiperplazi:
Otozomal resesif geçişlidir. Kolesterolün mitakondrinin
dış membranından iç membranına transferi, steroid
sentezi için hız kısıtlayıcı basamaktır ve bu transferdeki
en önemli protein STAR (steroidogenik akut regülator
protein)’dir. Bunun gonad ve adrenalde mutasyonu nedeniyle steroid sentezi çok az miktarda olur. Gelişim dişi
yönündedir ve pubertede feminizasyona yetecek kadar
hormon sentezlenir. Plasenta ve beyinde bu proteinin
fonksiyonu yoktur.
4. AMH sentezi, sekresyonu ve cevap defekti
(Uterin herni sendromu):
Ya AMH sertoli hücrelerinden sentezlenmiyordur, ya da
müllerian kanallar AMH reseptörlerine cevap vermiyordur.
Otozomal resesif geçişlidir. Normal erkek görünümü vardır.
Uterus ve fallop tüpleri inguinal herni kesesi içindedir ve
inmemiş testis vardır. Fertilite nadiren korunur.
3. GONADAL GELİŞİM BOZUKLUKLARI:
AMH olmadığı için müllerian yapılar gelişmiştir. Karyotip
genellikle anormaldir, ama normal de olabilir.
Tipleri
1. Erkek pseudohermafrodizm
2. Gerçek hermafrodizm
3. Gonadal disgenezi