KISIM V Özel İhtiyaçları Olan Çocuklar
Bölüm 34
Evlat Edinme
Mark D. Simms ve Samantha L. Wilson
Çeviri: Uzm. Dr. Necati Taşkın
Evlat edinme, çocuğu doğuran aile ebeveynlik yapamadığında
ya da yapmak istemediğinde ona yeni bir aile sağlayan sosyal,
duygusal ve hukuksal bir süreçtir. ABD’de 1 milyon civarında çocuk evlat edinilmiş olup, tüm Amerikan ailelerinin %2-4’ü evlat
edinmiştir. 2007 yılında yaklaşık 135.000 çocuk evlat edinilmiştir.
Bunların yaklaşık %40’ını üvey ana babaları veya akrabaları evlat
edinmiştir. Üvey anne-baba dışındaki evlat edinmelerin yaklaşık %60’ı çocuk sağlığı sistemi tarafından, %25’i uluslararası ve
%15’i de yurtiçi gönüllü olarak evlat edinilmiş bebeklerdir. Özel
kuruluşlar ya da hukukçular gibi bağımsız uygulayıcılar bu evlat
edinmelerin yaklaşık olarak üçte biri ile ilgilenmektedir.
The Adoption and Safe Families Act (P.L. 105-89) (Evlat
Edinme ve Güvenli Aileler Yasası), makul bir süre zarfında
kendi ailelerine güvenli bir şekilde döndürülemeyen koruyucu bakım altındaki çocukların, evlat edinen ailelere verilmesini
gerektirmektedir. Bunun bir sonucu olarak koruyucu bakım altında olup evlat edinilen çocukların sayısı yaklaşık 18.000’den
2002 yılında zirve yaparak 53.000 çocuğa ulaşmıştır. Bununla
birlikte koruyucu bakım altında olup “evlat edinilmeyi bekleyen” çocuk sayısı 2003 yılından beri 130.000 civarında seyretmektedir. Pek çok çocuğun evlat edinilme işlemi ise okul çağında olduklarından, bir kardeş grubunun parçası olduklarından,
etnik ya da ırk azınlığının bir üyesi olduklarından veya fiziksel,
duygusal ya da gelişimsel ihtiyaçları olduklarından beklemededir. Federal evlat edinme sübvansiyonları, vergi indirimleri,
özel azınlık girişimleri, yerleştirme öncesi hizmetleri ve “geleneksel olmayan” aileler (özellikle bekâr yetişkinler ve yaşlı çiftler) tarafından evlat edinmenin onaylanması bu çocuklar için
evlat edinilme fırsatlarının artmasını hedeflemektedir.
Son çeyrek yüzyıl boyunca diğer ülkelerden evlat edinmek
isteyen ailelerin sayısı çarpıcı bir şekilde artmıştır. 1960’ların
sonları ile 2000’lerin başları arasında İsveç’e 40.000’in üzerinde
yabancı çocuk alınmıştır. Fransa’da evlat edinilen her 4 çocuktan
3’ü 75’in üzerindeki ülkeden gelen yabancılardır. ABD’de diğer
ülkelerden evlat edinilen çocukların sayısı dünya çapındaki politik ve sosyal değişikliklerin bir sonucu olarak her yıl değişmektedir. 2008 yılında Amerikan aileleri diğer ülkelerden 17.438 çocuğu evlat edinmiştir (bu rakam 1999 yılında 7093’tür). ABD’ye
en çok çocuk gönderen 5 ülke Guatemala, Çin, Rusya, Etiyopya
ve Güney Kore’dir. Uluslararası evlat edinilen çocukların çoğunun kendi ülkelerinde yoksulluk ve sosyal zorluk öyküleri mevcut olup, yaklaşık %65’i yetimhane/kurumsal ortamlardan evlat
edinilmiştir. Pek çok küçük bebek doğumdan hemen sonra terk
edilmiş olmak ile birlikte yaşları daha büyük olan bazı çocuklar
ise ebeveyn hastalığı, savaş ya da doğal afetlerden kaynaklanan
aile parçalanması yaşamıştır. Kurumsal yerleştirme ve erken gelişimin tüm alanları üzerinde etkisi bulunan diğer yaşam stresleri,
bu çocuklar için karakteristik risk faktörleri oluşturmaktadır.
UNICEF’e göre dünya genelinde evlat edinilmeye uygun
her çocuk için 50 ebeveyn adayı bulunmaktadır. Bazı kaynak
ülkelerde, diğer ülkelerden gelen evlat edinme talebinin bu çocukları korumak amacıyla yapılan düzenleme ve gözetimi geride bıraktığı endişesi vardır. Finansal kazanç fırsatları çocukların satılma ve kaçırılması, yolsuzluk ve ailelerin finansal açıdan
tehdit edilmesi gibi istismarlara yol açmıştır.
130
PEDİATRİSTLERİN ROLÜ
Evlat Edinme Öncesi Tıbbi Kayıtların İncelenmesi
Evlat edinme kuruluşları, evlat edinme işleminden önce ailelerle paylaşmak üzere biyolojik ailenin sağlık bilgileri ve genetik
öyküleri elde etmek amacıyla gittikçe artan çabalar göstermektedirler. Pediatristler evlat edinecek ebeveynlere, çocukların
sahip olabilecekleri mevcut ve potansiyel problemleri ya da
riskleri değerlendirmeleri amacıyla, çocuğun sağlık ve gelişim
öyküsü ile biyolojik aileden gelen geçmiş bilgileri değerlendirme konusunda yardımcı olabilir. Çocukların Korunması ve Ülkelerarası Evlat Edinme Konusunda İşbirliğine Dair Sözleşme
(1 Nisan 2008 tarihinde ABD’de yürürlüğe girmiştir), ABD’de
uluslararası evlat edinme işlemlerini düzenleyen kuruluşlar,
evl