Kalp Atımının Kaynağı
ve Kalbin Elektriksel
Aktivitesi
H E D EFLER
■
Bu bölümü çalıştıktan sonra;:
■
■
■
■
29
B
Ö
L Ü
M
Kalbin ileti sisteminin yapısını ve işlevini açıklayabilmeli ve her bir bölümünün
aksiyon potansiyellerini karşılaştırabilmeli,
Elektrokardiyogramın (EKG) kaydedilme yöntemini, EKG dalgalarını ve EKG ile
kalbin elektriksel ekseni arasındaki ilişkiyi açıklayabilmeli,
Kalpte sık karşılaşılan aritmileri isimlendirebilmeli ve bunların ortaya çıkmasına
neden olan süreci açıklayabilmeli,
Miyokard enfarktüsünün erken ve geç EKG bulgularını sayabilmeli ve erken değişikliklerin altında yatan ve ortaya çıkmasına neden olan iyonik olgularla ilgili
değişiklikleri açıklayabilmeli,
Vücut sıvılarının iyon bileşimindeki değişikliklerin oluşturduğu kalp işlev değişiklikleriyle EKG değişikliklerini açıklayabilmelisiniz.
GiriŞ
Kalbin bölümleri normal koşullar altında düzenli bir sırayla kasılır: Atriyum kasılmasını (atriyum sistolü) ventrikül
kasılması (ventrikül sistolü) izler ve diyastol sırasında dört
boşluğun tümü gevşer. Kalp atımı özgünleşmiş kalp ileti sisteminden köken alır ve bu sistem aracılığıyla miyokardın
tüm bölümlerine yayılır. İleti sistemini oluşturan yapılar (Şekil 30-1) sinoatriyal düğüm (SA düğüm), internodal atriyal yollar, atriyoventriküler düğüm (AV düğüm), His demeti ve dalları ile Purkinje sisteminden meydana gelmiştir. İleti sisteminin farklı bölümleri ve miyokardın değişik kısımları anormal koşullar altında kendiliğinden deşarj yapa-
bilir. Bununla birlikte, normal koşullar altında en hızlı deşarj yapan SA düğüm, kalbin diğer bölümleri deşarj yapmadan önce depolarizasyonun kendisinden yayılmasını sağlar. Bu nedenle kalbin pacemakerı olan SA düğümün deşarj
hızı, kalp atım hızını da belirler. SA düğümde oluşan uyarılar atriyum yollarını geçerek AV düğüme, bu düğümden His
demetine, His demeti dallarından da Purkinje sisteminden
geçerek ventrikül kaslarına yayılır. Kalpteki hücrelerin her tipinin kendine özgün elektriksel boşalım örüntüsü vardır; bu
elektriksel boşalımların cebirsel toplamı elektrokardiyogram
(EKG) olarak kaydedilebilir.
kalP uyarısının kaynağı
ve yayılıMı
ğümü AV düğüme Purkinje tipi liflerden oluşan üç atriyal lif
demeti bağlar; anterior, orta (Wenckebach yolağı) ve posterior (Thorel yolağı) yolaklar. Sağ ve sol atriyumu birbirine bağlayan anterior internodal yolakların dalları bazı kaynaklarda
Bachmann Demeti ismiyle de tanımlanmaktadır. İleti atriyum miyositleri üzerinden de olur, ama bu demetlerde daha
hızlı gerçekleşir. AV düğümün uzantısı olan His demeti, interventriküler septumun üzerinde sol demet dalını verir ve sağ
demete ait dalla devam eder. Sol demet dalı ön ve arka demet-
anatoMik değerlendirMe
İnsan kalbinde SA düğüm, süperiyor vena kava ile sağ atriyumun birleşim noktasında yer alır. AV düğüm interatriyal septumun sağ arka bölümünde yerleşmiştir (Şekil 29-1). SA dü-
521