19
B
Tiroid Bezi
HEDEFLER
■
■
Bu bölümü çalıştıktan sonra;
■
■
■
■
■
Ö
L Ü
M
Tiroid bezinin yapısını ve işlevleriyle nasıl bir ilişkisi olduğunu tanımlayabilmeli,
Tiroid hormonlarının kimyasal yapısını ve nasıl üretildiklerini tanımlayabilmeli,
Tiroid bezinde iyodun kritik rolünü ve taşınmasının nasıl düzenlendiğini
anlayabilmeli,
Tiroid hormonlarının taşınmasında proteine bağlanmasının rolünü ve periferik
metabolizmasını tanımlayabilmeli,
Tiroid işlevinin düzenlenmesinde hipofiz ve hipotalamusun görevini
tanımlayabilmeli,
Homeostaz ve gelişmede tiroid hormonlarının etkisini açıklayabilmeli,
Tiroid işlevlerinin bozulduğu durumları ve nasıl tedavi edileceklerinin
temellerini anlayabilmelisiniz.
GİRİŞ
Tiroid (kalkan) bezi vücuttaki en büyük endokrin bezlerden
biridir. Bezin iki temel işlevi vardır. Birincisi, dokuların
normal işlevleri için uygun metabolizma düzeyini sürdürmeyi
sağlayan tiroid hormonlarını salgılamaktır. Tiroid hormonları
vücuttaki çoğu hücrelerin O2 tüketimini artırır, yağ ve
karbonhidrat metabolizmalarının düzenlenmesine yardım
eder ve dolayısıyla beden kütlesini ve zihinsel süreçleri
etkiler. Tiroid bezi bozukluklarının sonuçları yaşamın hangi
döneminde oluştuklarına bağlıdır. Tiroid yaşam için elzem
değildir fakat fetal dönemdeki ve yenidoğan dönemindeki
yokluğu veya işlev yetersizliği aşırı zeka geriliği ve cücelik
ile sonuçlanır. Erişkinlerde hipotiroidi zihinsel ve fiziksel
yavaşlama ve soğuğa direncin azalması ile birliktedir. Aksine
fazla tiroid salgısı, zayıflama, sinirlilik, taşikardi, tremor
ve ısı üretimine yol açar. Tiroid işlevi, hipofiz bezinin ön
lobundan salgılanan tiroid uyarıcı hormon (TSH, tirotropin)
ile denetlenir. Bu hormonun salgısı ise kısmen hipotalamustan
salgılanan tirotropin serbestleştirici hormon (TRH)
tarafından artırılır ve dolaşımda bulunan yüksek düzeydeki
tiroid hormonlarının ön hipofize ve hipotalamusa etkisi ile
gelişen negatif geri bildirim denetimine bağlıdır.
Tiroid bezinin ikinci işlevi, dolaşımdaki kalsiyum
seviyesini düzenleyen bir hormon olan kalsitonini
salgılamaktır. Tiroid bezinin bu işlevi 21. Bölümde
bütün vücudun kalsiyum dengesi içerisinde geniş şekilde
tartışılmıştır.
ANATOMİK ÖZELLİKLER
su ile birleşmiştir ve bazen larinksin önünde istmustan çıkan
bir piramidal lob bulunur (Şekil 19-1). Bezin damarlanması
iyidir ve tiroid vücutta gram başına kan akım hızı en yüksek
olan organlardan biridir.
Tiroid hormonlarının üretiminden sorumlu olan tiroid
bölümü birçok asinüsten (folikül) oluşmuştur. Her küresel
folikül tek sıralı polarize epitel hücre tabakası ile çevrilmiştir
Tiroid, boyunun ön kısmında trakeayı ata biner gibi saran
kelebek şeklinde bir bezdir. Farinks tabanının içe cep yapmasından köken alır ve tiroidin dilden boyuna geçiş yolunu belirleyen tiroglossal kanal erişkinde bazen varlığını sürdürür.
İnsan t