Tıbbi Fizyolojide
Enerji Üretimi ve
Genel İlkeler
H E D EFLER
■
■
Bu bölümü çalıştıktan sonra;
■
■
■
■
■
B
1
Ö
L Ü
M
Fizyolojik özelliklerin ölçümünde kullanılan birimleri tanımlayabilmeli,
pH ve tamponlamayı tanımlayabilmeli,
Elektrolitleri anlayabilmeli ve difüzyon, osmoz ve tonisiteyi tanımlayabilmeli,
İstirahat zar potansiyelinin önemini tanımlayabilmeli ve açıklayabilmeli,
Nükleotidler, amino asitler, karbonhidratlar ve yağ asitleri gibi hücrenin temel
yapı taşlarıyla ilgili genel terimleri anlayabilmeli,
DNA, RNA, proteinler ve yağlar gibi temel yapı taşları tarafından oluşturulan üst
düzey yapıları anlayabilmeli,
Bu temel yapı taşlarının hücre yapısına, işlevine ve enerji dengesine temel
katkısını anlayabilmelisiniz.
GİRİŞ
Tek hücreli canlılarda, yaşam için gerekli işlemlerin tümü tek
bir hücre içinde gerçekleşir. Çok hücreli canlılarda çeşitli hücre
grupları, doku ve organları meydana getirerek belirli işlevler üstlenmiştir. İnsan ve diğer omurgalı hayvanlarda, özelleşmiş hücre grupları, besinlerin sindirilmesi ve emilmesi için bir gastrointestinal sistem; O2’yi alıp CO2’yi atmak için bir solunum sistemi;
atıkları uzaklaştırmak için bir boşaltım sistemi; besin, O2 ve metabolizma ürünlerini vücuda dağıtmak için bir kardiyovasküler
sistem; nesli sürdürmek için bir üreme sistemi ve diğer sistemlerin işlevlerini bütünleştirmek ve koordinasyonlarını sağlamak
için de sinir ve endokrin sistemlerini oluşturmuştur. Bu kitapta
söz konusu sistemlerin nasıl çalıştıkları ve bir bütün olarak vücudun işlevlerine nasıl katkı sağladıkları ele alınmaktadır.
Bu ilk bölüm, hücre fizyolojisinin temel biyofiziksel ve biyokimyasal açılardan gözden geçirilmesine ve moleküler yapı
taşlarının incelenmesine odaklanmıştır.
GENEL İLKELER
Kapalı damar sistemi bulunan hayvanlarda ECF; hücreler arası sıvı, dolaşımdaki kan plazması ve bunlar arasında köprü kuran lenf sıvısına ayrılır. Plazma ve başta eritrositler olmak üzere kanın hücresel elemanları damar sistemini doldurur ve beraberce toplam kan hacmini oluşturur. Damar sistemi dışında kalan ve içinde vücut hücrelerinin yüzdüğü ECF bölümü hücreler arası sıvıdır. Transsellüler sıvılar adıyla bir araya toplanan diğer özel sıvılar ise ileride tartışılmıştır. Toplam vücut suyunun yaklaşık üçte biri
hücre dışındadır; kalan üçte ikisi hücre içinde yer alır (hücre içi sıvı). Vücut sıvılarının uygun olmayan dağılımı ödem
ile sonuçlanabilir (Klinik Bilgi Kutusu 1-1). Ortalama genç
erişkin bir erkekte vücut ağırlığının % 18’ini protein ve