arkeobulanık
özgür
hıncını bırakıp acımış. Ne kadar “yazık” diye bağırdıysa Narkissos, yansıtmış sesini Ekho o
kadar. Hatta yansıtmış oğlanın göğsünü dövüşlerinin sesini bile. Narkissos suya bakmış son
kez ve “Ey gidi boşuna sevdiğim çocuk. Kal sağlıcakla.” demiş. “Kal sağlıcakla.” diye yansı-
mış sesi. Düşmüş yorgun başı yeşil otların üstüne, kapamış güzelliğine vurgun gözlerini gece-
nin karanlığı göçünce yeraltı ülkesine, aramış görüntüsünü Stygia’nın sularında bile. Ağlamış
kardeşlerine Naiad’lar, kesmişler saçlarını yattığı yere koymak için, Dryad’lar ağlamış böyle,
onların çığlıklarını da yansıtmış Echo. Odun toplamış bir yığın düzenlemiş. Ölüm ışıldakları,
salaca, hepsi var, Narcissos’un ölüsü yok ortada. Yalnız sarı, ak tüycüklü bir çiçek öldüğü
yerde… (Ovidius III, 340-510) Tüm bunların üzerine Narkissos’un narsisizmle olan bağlan-
tısıyla ilgili yoruma gerek olduğunu sanmam. “Nerkis” (nergis) çiçeğine adını, Narkissos’un
verdiği (Erhat 1996, Narkissos) söylencesine gelince; Ovidius’un söz ettiği sarı, ak tüylü çiçek
herhâlde papatya olmamalıdır.
Res. 5: İtalyan ressam Caravaggio’nun 1594-1596
tarihleri arasında tamamladığı “Narcissus” (ya da
“Kendine Aşık Olan Adam”) adlı tablosu. https://
t r. w i k i p e d i a . o rg / w i k i / N a r s i s i z m # / m e d i a /
File:Michelangelo_Caravaggio_065.jpg
(12.08.2018’de, erişildi.)
Kaos: Mitoloji hocamızın bize ilk öğrettiği şeyi hatırlıyorum. Mitolojide, yani Eski Yunan di-
ninde tanrıların evreni değil, evrenin tanrıları yarattığını söylemişti. Bu dinde tanrılar ebedî idi
ama ezelî değillerdi. Onlar da ana-baba evladıydı. Ancak ataları olan titan’larla kavgaya tutuşup
onları tahtından ettikleri (Hesiodos, s. 86-90) göz önüne alınırsa hayırsızın çok ötesinde hain ev-
latlar oldukları söylenebilir. Gerçi kendi çocuklarını, tahtından olacağı vesvesesine kapılıp mideye
indiren (Hesiodos, s. 72) babaya (Kronos) hainlik etmeyeceksin de ne yapacaksın? Her neyse
tanrıların ana-babası olan titan’lar dahi öncesiz değillerdi. Onlar da Gaia ile Uranos, yani Yer
ile Gök’ün çocuklarıydılar. Hainlikte tanrılardan geri sayılmaz herhâlde titan’lar da. Kronos’un,
babası Uranos’un hayalarını tırpanla kesmesinin başka bir izahı mümkün olmasa gerek. Hele
ki bunu annesi Gaia’nın dolduruşuyla yapması, sorgulatır tanrısal aile bağlarını. Üstelik Gaia,
Uranos’u erkeksiz doğurmuştu bakire Meryem misali; tıpkı dağları, denizleri doğurduğu gibi.
24