MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XIII MIDDLE EAST XIII | Page 50

ձանագրությունում Ռուսան հաղորդում է 23 երկրների գրավման և
տեղում քաղաքի կառուցման մասին, որն անվանել է «Տարերքի աստծո
քաղաք» 4 : Հավանաբար, Օձաբերդն այս տարածաշրջանում հանդի-
սացել է ուրարտական պետության կենտրոնը: Ունենալով կարևոր
մարտավարական դիրք՝ Օձաբերդը հսկել է Սևանի հարավարևելյան
ավազանով տարածվող ամրոցների շարքը` Բրուտի բերդ, Քարի դուռ,
Ծովակ և այլն, ինչպես նաև դեպի Սոթքի ոսկու հանքեր տանող
ճանապարհը (Քարտեզ 1): Հավանաբար, Օձաբերդը կարևոր դեր է
ունեցել Վայոց ձորից Վարդենյաց լեռնանցքով դեպի Սևանի ավազան
տանող ճանապարհի հսկողության համար 5 :
Օձաբերդի տարածքում առաջինը հնագիտական պեղումներ է
իրականցրել Ե. Լալայանը: Վերջինս պեղել է Օձաբերդի շրջակայքում
գտնվող մի քանի դամբարաններ, որոնցից մեկը, ըստ Ե. Լալայանի՝
գտնվել է ամրոցի հարավարևմտյան կողմում՝ բլրի գագաթին 6 : 1930-
ական թթ. սկզբին Բ. Պիոտրովսկին, Ա. Աջյանը և Լ. Գյուզալյանը
կատարել են վերգետնյա ուսումնասիրություններ՝ կազմելով ամրոցի
հատակագիծը 7 : 1934 թ. Բ. Պիոտրովսկին պեղումներ է իրականացրել
Սարդուրիի վորդու, Որագիր ՀԽՍՀ Հնությունների պահպանության կոմիտեի 3,
Յերեվան 1927, էջ 9-23:
4 Арутюнян Н., Корпус урартских клинообразных надписей, Ереван 2001, сс. 295-
298.
5 Բադալյան Մ., Միքաելյան Ա., Դան Ռ., Կյուրեղյան Հ., Իսկրա Մ., Եղիազարյան
Ա., Կզլյան Վ., Հովսեփյան Ռ., Վիտոլո Պ., Զաքյան Ա., Օձաբերդի 2014-2015 թթ.
պեղումների նախնական արդյունքները (համառոտ ակնարկ), «Հայաստանի
հնամարդաբանության և հնաժողովրդագրության հարցեր». Միջազգային
գիտաժողով նվիրված Վանի պեղումների 100-ամյակին («Մեծամոր» պատմա-
հնագիտական արգելոց-թանգարան, նոյոմբերի 3-4), Երևան, 2016, էջ 31-34:
Badalyan M., Kzlyan V., Iskra M., Mikayelyan A., Kyureghyan H., Odzaberd
(Tsovinar): A Brief Preliminary Report on the 2014-2015 Excavations. Aegean World
and South Caucasus. Cultural Relations in the Bronze Age. International Workshop.
Proceedings, Tbilisi, 2016, p. 164; Բադալյան Մ., Միքայելյան Ա., Կյուրեղյան Հ.,
Իսկրա Մ., Հովսեփյան Ռ., Նահապետյան Ս., Եղիազարյան Ա., նշվ. աշխ., էջ
206-207:
6 Լալայեան Ե., Նոր Բայազետի գավառ կամ Գեղարքունիք. Նախապատմական
շրջան, Ազգագրական հանդես 13, 1907, էջ 184:
7 Güsaljan L., Piotrovskij B., Kyklopische Festungen am Süde Sewansees (Goktscha),
Кружок по изучению Древнего Востока при Государственном Эрмитаже,
Сборник 1 (8), Ленинград, 1933, p. 45, fig. 4.
50