MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XIII MIDDLE EAST XIII | Page 43

Վանի Սբ. Պողոս եկեղեցու պատի շարվածքում գտնվող, արդեն
դիմային կողմը հայտնի, արձանագրության վերին մասում, Լեման-
Հաուպտը հայտնաբերեց մի նոր հատված՝ որում հիշատակվում է նաև
Ուրմիա լճի հարավային շրջանների համար ընթացող պայքարը 34 :
Հետազոտողը կարծում է, որ ի դեմս սույն արձանագրության, գործ
ունենք նաև զոհասեղանի հետ, քանի որ արձանագրության վերին
հատվածում առկա է գլանաձև խորություն 35 :
Մանայի համար մղվող պայքարին է վերաբերում նաև Մինուա
արքայի՝ Թաշթեփեի (Քարե բլուր) արձանագրությունը: Արձանա-
գրությունում նշվում է արշավանքը Մանայի դեմ և ամրոցի կառուցումը
նվաճված շրջանում 36 : Մինուայի ամրոցի տեղը եղել է հենց Թաշթեփեն,
ինչպես ցույց է տալիս արձանագրության դիրքը 37 : Ամրոցը հսկող և
գերիշխող դիրք է ունեցել շրջակայքի նկատմամբ 38 :
Լեման-Հաուպտը Պալուի արձանագրության վերաբերյալ 39 նշում
Տե՛ս CICh 19, CTU, vol., I, A 5-9, vol. III, Roma, 2008, A 5-9:
Տե՛ս AEJ, Bd. II/1, էջ 33: Ֆ. Վ. Քյոնիգը գտնում է, որ այն նախատեսված է եղել
կոթողի, կամ՝ դրոշաձողի համար (տե՛ս König F. W., Handbuch der chaldischen
Inschriften, Bd. I/II, Craz, 1955/1957, էջ 5, 47): Մ. Սալվինին հավանական է
համարում, որ այն կարող է լինել հեղման համար նախատեսված: Արձանա-
գրության այս կտորը հանդիսացել է միջանկյալ հատվածը համալիր կառուց-
վածքի (CTU, vol. I, էջ 198-199): Հարկ է նշել, որ առնվազն արձանագրության
այս հատվածն իրենից ներկայացնում է բացառապես ռազմական գործողու-
թյունների թվարկում և ծիսական բնույթ չի կրում:
36 Տե՛ս CICh, N 20, CTU, vol. I, A 5-10: Հմմտ. КУКН, N 45 3 :
37 Պաստյոր Ֆաբերը 19-րդ դարավերջին արձանագրությունը իր տեղից հավա-
նաբար պայթեցմամբ պոկել և տեղափոխել էր Գերմանիա: Լեման-Հաուպտը
դեռևս Լայպցիգում անձամբ ծանոթացել էր պաստյոր Ֆաբերին և ուսումնա-
սիրել արձանագրության բեկորները (տե՛ս AEJ, Bd. I, էջ 220): Արշավախումբը
հետագայում ժայռի վրա գտավ միայն արձանագրության որոշ տողերի սկզբի և
վերջի հատվածները (տե՛ս CICh, Sp. 46):
38 Բլրի գագաթի կենտրոնում առկա է կավահող՝ կավե աղյուսներով շինու-
թյունից մնացած: Այստեղ գտնվել է Մինուայի բավական փոքր ամրոցը (տե՛ս
AEJ, Bd. I, էջ 221): Շուրջ 70 տարի անց Վ. Կլայսը և Շ.Կրոլը կարողացան այս
վայրում ուրարտա-մանայական ժամանակաշրջանի խեցու բեկորներ գտնել
(տե՛ս St. Kroll, Erste Archäologische Forschungen in Urartu durch Carl Friedrich
Lehmann-Haupt, Carl Friedrich Lehmann-Haupt. Ein Froscherleben zwischen Orient
und Okzident, էջ 134):
39 Այն փորագրված է Արածանիի աջ ափին՝ ժայռակերտ ամրոցի արևմտյան
34
35
43