MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XIII MIDDLE EAST XIII | Page 22

նաև Վ. Աբրահամյանը, ով 1930-ականների վերջերին հաշվառել և
քարտեզագրել է մի շարք «կիկլոպյան» ամրոցներ 12 :
1960-ական թթ. Ս. Եսայանը և Կ. Ղաֆադարյանը պաշտպա-
նական համակարգերի ուսումնասիրման և հնագիտական նյութեր
հայտնաբերելու նպատակով Տավուշի մարզում ծավալեցին հնագի-
տական հետախուզական աշխատանքներ. չափագրվեցին, ուսումնա-
սիրվեցին և հաշվառվեցին 6 պաշտպանական համակարգեր 13 : Նույն
տարածաշրջանի «կիկլոպյան» ամրոցների խնդրին անդրադարձել է
նաև Ս. Չիլինգարյանը 14 : 1983 թ. Լ. Պետրոսյանի կողմից ուսումնա-
սիրվեց Շիրակի Քեթի գյուղի համանուն «կիկլոպյան» ամրոցը 15 :
Սևանա լճի պաշտպանական համակարգերի ուսումնասիրու-
թյան և դրանց ռազմավարական նշանակության մասին 16 մանրամասն
անդրադարձել է Գ. Միքայելյանը: Նա, մասնագիտությամբ լինելով զին-
վորական, քննության առավ Սևանի ավազանի ամրոցների ինչպես կա-
ռուցման միջավայրը, այնպես էլ ռազմական դիրքի նշանակությունը 17 :
Աբրահամյան Վ., Աշտարակի շրջան, Հայկական ԽՍՀ պատմական հուշար-
ձանները IV, Ե., 1940:
13 Եսայան Ս., Ղաֆադարյան Կ., Շամշադինի մի քանի կիկլոպյան ամրոցների
մասին, ՀՍՍՌ ԳԱ Տեղեկագիր հասարակական գիտությունների, № 11, 1965,
Ե., 80-88: Есаян С., Древняя культура севоро-восточной Армении, Е., 1976, с. 16-
97; նույն տարածաշրջանում համատեղ ուսումնասիրություններ են կատարել
նաև Ս. Եսայանը և Գ. Միքայելյանը. այդ մասին տես` Есаян С., Микаелян Г.,
О некоторых циклопических крепостях Ноемберяна. Պատմա-բանասիրական
հանդես (այսուհետև ՊԲՀ), № 1, Ե., 1972, էջ 269-276:
14 Չիլինգարյան Ս., Նոյեմբերյանի շրջանի կիկլոպյան կառույցները, ՊԲՀ., № 1,
Ե., 1968, էջ 221-231:
15 Պետրոսյան Լ., Քեթիի կիկլոպյան ամրոցը, Լրաբեր հասարակական գիտու-
թյունների (այսուհետև՝ ԼՀԳ), № 12 . Ե., 1983, էջ 62-72:
16 Սևանա լճի տարածքում ուրարտացիների հայտնվելու և այդ համատեքստում
«կիկլոպյան» ամրոցների կառուցման խնդրին անդրադարձել է Վ. Շլեևը (Шлеев
В., К истории ванского царства (Урарту) второй половины VIII- первой половины
VII вв. до.н.э, Вестник древней истории, 1, М., 1958, с. 17-23).
17 Միքայելյան Գ., Ուելիքուխի երկրի կենտրոնական կիկլոպյան ամրոցը ՊԲՀ,
№ 1, Ե., 1964, էջ 119-132; Միքայելյան Գ., Մարտունու շրջանի կիկլոպյան ամ-
րոցները, ՊԲՀ, № 3, Ե., 1966, էջ 234-247; Միքայելյան Գ., Լճաշենի կիկլոպյան
ամրոցի կոմպլեքսը, ՊԲՀ, № 1, Ե., 1965, էջ 284-290; Միքայելյան, Գ., Եսայան, Ս.,
Շամշադինի և Կրասնոսելսկի շրջանների կիկլոպյան ամրոցները, ՊԲՀ, № 3, Ե.,
12
22