MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XIII MIDDLE EAST XIII | Page 22

նաև Վ. Աբրահամյանը, ով 1930-ականների վերջերին հաշվառել և քարտեզագրել է մի շարք «կիկլոպյան» ամրոցներ 12 : 1960-ական թթ. Ս. Եսայանը և Կ. Ղաֆադարյանը պաշտպա- նական համակարգերի ուսումնասիրման և հնագիտական նյութեր հայտնաբերելու նպատակով Տավուշի մարզում ծավալեցին հնագի- տական հետախուզական աշխատանքներ. չափագրվեցին, ուսումնա- սիրվեցին և հաշվառվեցին 6 պաշտպանական համակարգեր 13 : Նույն տարածաշրջանի «կիկլոպյան» ամրոցների խնդրին անդրադարձել է նաև Ս. Չիլինգարյանը 14 : 1983 թ. Լ. Պետրոսյանի կողմից ուսումնա- սիրվեց Շիրակի Քեթի գյուղի համանուն «կիկլոպյան» ամրոցը 15 : Սևանա լճի պաշտպանական համակարգերի ուսումնասիրու- թյան և դրանց ռազմավարական նշանակության մասին 16 մանրամասն անդրադարձել է Գ. Միքայելյանը: Նա, մասնագիտությամբ լինելով զին- վորական, քննության առավ Սևանի ավազանի ամրոցների ինչպես կա- ռուցման միջավայրը, այնպես էլ ռազմական դիրքի նշանակությունը 17 : Աբրահամյան Վ., Աշտարակի շրջան, Հայկական ԽՍՀ պատմական հուշար- ձանները IV, Ե., 1940: 13 Եսայան Ս., Ղաֆադարյան Կ., Շամշադինի մի քանի կիկլոպյան ամրոցների մասին, ՀՍՍՌ ԳԱ Տեղեկագիր հասարակական գիտությունների, № 11, 1965, Ե., 80-88: Есаян С., Древняя культура севоро-восточной Армении, Е., 1976, с. 16- 97; նույն տարածաշրջանում համատեղ ուսումնասիրություններ են կատարել նաև Ս. Եսայանը և Գ. Միքայելյանը. այդ մասին տես` Есаян С., Микаелян Г., О некоторых циклопических крепостях Ноемберяна. Պատմա-բանասիրական հանդես (այսուհետև ՊԲՀ), № 1, Ե., 1972, էջ 269-276: 14 Չիլինգարյան Ս., Նոյեմբերյանի շրջանի կիկլոպյան կառույցները, ՊԲՀ., № 1, Ե., 1968, էջ 221-231: 15 Պետրոսյան Լ., Քեթիի կիկլոպյան ամրոցը, Լրաբեր հասարակական գիտու- թյունների (այսուհետև՝ ԼՀԳ), № 12 . Ե., 1983, էջ 62-72: 16 Սևանա լճի տարածքում ուրարտացիների հայտնվելու և այդ համատեքստում «կիկլոպյան» ամրոցների կառուցման խնդրին անդրադարձել է Վ. Շլեևը (Шлеев В., К истории ванского царства (Урарту) второй половины VIII- первой половины VII вв. до.н.э, Вестник древней истории, 1, М., 1958, с. 17-23). 17 Միքայելյան Գ., Ուելիքուխի երկրի կենտրոնական կիկլոպյան ամրոցը ՊԲՀ, № 1, Ե., 1964, էջ 119-132; Միքայելյան Գ., Մարտունու շրջանի կիկլոպյան ամ- րոցները, ՊԲՀ, № 3, Ե., 1966, էջ 234-247; Միքայելյան Գ., Լճաշենի կիկլոպյան ամրոցի կոմպլեքսը, ՊԲՀ, № 1, Ե., 1965, էջ 284-290; Միքայելյան, Գ., Եսայան, Ս., Շամշադինի և Կրասնոսելսկի շրջանների կիկլոպյան ամրոցները, ՊԲՀ, № 3, Ե., 12 22