MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XIII MIDDLE EAST XIII | Page 127

Սուքիասյանը` կենտապասի հոմանիշ ունենալով նաև չորապահքը, որը ևս շաբաթապաս է 34 : Ստ. Մալխասյանը կենտապասը բացատրում է որպես շաբաթվա կենտ օրերին պահվող պաս 35 : Կենտապասը միևնույն ժամանակ բացատրվում է նաև թե՛ որպես կենտ օրերին պահվող պաս, թե՛ որպես շաբաթական պաս 36 : Կարծում ենք, որ կենտապաս կարող է լինել թե՛ շաբաթվա կենտ օրերին պահվող պասը, թե՛ մեկ, այսինքն` կենտ շաբաթ պահվող պասը: Սակայն երկրորդ բացատրությունն ավելի տրամաբանական է, քանի որ սկզբնաղբյուրները խոսում են հoգուտ շաբաթական պասի։ Ղարաբաղում պասատոն էին պահում, որը ցանկացած շաբաթվա ընթացքում պահվող պահք էր 37 ։ Եզակի մի պասի դեպք է գրանցվել Դարալագյազի (Վայոց Ձոր) Կորադիզ, Սերս և այլ գյուղերում. հարսանիքից հետո փեսան յոթ օր պաս է պահել ` յոթ արու զավակ ունենալու նպատակով 38 : Կեսարիայի որոշ բնակավայրերում (Չոմախլուում և գավառի մյուս բոլոր ավաններում և քաղաքներում) շատերը կամավոր պասեր են պահել, մասնավորապես հիվանդների առողջության և այլ նպա- տակների համար ուխտ անելով 39 ։ Ուշագրավ է ի հիշատակ Վարդանանց նահատակների պահվող հնգօրյա պասը: Վարդանանց նահատակների հիշատակը տոնվում է Բուն Բարեկենդանին նախորդող հինգշաբթի օրը 40 , հետևաբար՝ տոնին Աճառեան Հ., Հայերէն գաւառական բառարան, էջ 563: Սուքիասյան Ա., նշվ. աշխ., էջ 320, 496։ 35 Մալխասեանց Ստ., նշվ. աշխ., 426։ 36 ՀԼԲԲ, հ. 3, Երևան, 2004, էջ 77: Սուքիասյան Ա., նշվ. աշխ., էջ 518: 37 Մեսրոպյան Հ., նշվ. աշխ., էջ 67։ Պասատոնը որպես պահոց շաբաթ են բա- ցատրում Հր. Աճառյանը (տե՛ս Հայերէն գաւառական բառարան, էջ 897), Ս. Մալխասյանցը (տե՛ս Հայերէն բացատրական բառարան, էջ 55), ՀԼԲԲ-ն (հ. 5, Երևան, 2008, էջ 34): 38 Քաջբերունի, Հայկական սովորութիւններ, ԱՀ, գիրք VII-VIII, Թիֆլիս, 1901, էջ 201: 39 Ալպօյաճեան Ա., Պատմութիւն հայ Կեսարիոյ, էջ 1747-1748։ 40 Վարդանանց տոնն ունեցել է երեք ժամկետ. V-VIII դդ. 20-ական թթ. Սկզբնե- րին այն տոնել են Վաչեյանների և Մակաբայեցիների տոնի հետ միասին՝ օգոստոսի 1-ին, VIII-XIV դդ., համաձայն Հովհան Օձնեցու կանոնի, տոնել են Բուն Բարեկենդանին նախորդող երեքշաբթի, և XIV դ-ից մինչ օրս նշվում է Բուն Բարեկենդանին նախորդող հինգշաբթի օրը (տե՛ս Սարգսյան Լ., Սար- 33 34 127