MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XIII MIDDLE EAST XIII | Page 101
1648-1687 թթ.: Ինչ վերաբերում է պասին, դա փոքր պասն է եղել, որը
«Սուրբ Գրիգոր Լուսավորչի նշխարների գյուտի» տոնից առաջ էր
կատարվում: Այլ կերպ այն «ամառային պահք» էին կոչում: Այնուհետև
Հակոբ Կարնեցին պատմում է, որ գողերը լուսամուտից մտել են
եկեղեցի, չարդախի կողմից: Այն ժամանակ եկեղեցում հինգ պահակ
կար, որոնք քնած էին և չկարողացան տեսնել գողերի մտնելը: Գողերը
վերցրել են եկեղեցու սպասքը՝ «անօթս, խաչ, սկիհ, արծաթե բուրվառ,
ավետարան, շուրջառ»: 9 Մինչ նրանք սպասքները էին հավաքում,
պահակները արթնացել են, դուրս փախել և թաղամասում սկսել
գոռալը: Վախեցած գողերը փախել են:
Վաղ առավոտյան գուժկանները եկել են Հակոբ Կարնեցու հոր՝
ավագերեց տեր Գևորգի մոտ և պատմել գիշերը տեղի ունեցած կողո-
պուտի մասին: Տեր Գևորգը տաճարի մոտ է հավաքել հոգևորական-
ներին և ամբողջ ժողովրդին: Նրանք աղոթելուց հետո դիմել են Արզ-
րումի փաշա Մուրթազային, որը, ինչպես հեղինակն է բնութագրում, «էր
տեսլեամբն գեղեցիկ և հասակաւն միջակ»: Երբ փաշան իմացել է, որ
գողերը տաճիկներ (թուրքեր) էին, շատ է բարկացել և հրամայել է
դահճապետին ու այլ զորավարներին գողերին որոնել, իսկ եթե զորա-
վարները չկարողանային նրանց գտնել, գողերի փոխարեն զորա-
վարները կդատապարտվեին: Փաշան այդպիսի հրաման տվեց քա-
ղաքին:
Երրորդ օրը փաշային ուրախալի լուրհասավ այն, որ 12 գողերին
բռնել են Կեղի գավառում, Լակզի գյուղում, որին Ղզլճան էին կոչում:
Ուրախացած հայերը Աստծուն շնորհակալություն էին հայտնում օգ-
նության և աջակցության համար: Հակոբն իր «Շինուած Կարնոյ քա-
ղաքին» աշխատության մեջ նկարագրում է նշված ձորը և ասում է, որ
«գաւառք գովելիքի ձորն Լակզի կոչեցեալ, ունի բազում գուղս, ծաղ-
կաւէտ եւ խոտալիր... եւ ունի գիւղաքաղաք զԿեղի փոքր դղեակ մի, եւ
էայժմ պարոնանիստ եւ կարի ախորժահայք վարդապետաց սրբոց
երաժշտականաց եւ բնակարան, դամբարան. Եւ կայվանք Բ (2), այժմ
միաբանակեցաց տէղիք, մինն անուն սուրբ Կարապետին եւ միուսն`
սրբոյ կուսին Մարիամ ու Աստուածածնին. Եւանտիէ գաւառ մի գե-
ղեցկաշէն յոյժ, պարոնանիստ, խոտալիր եւ ջրաւէտ, անասնօք եւ ոչ-
խարօք լի եւ գեղերօք Հայոց, որ այժմ Ղըզըլջան կոչեն:» 10
9
Նույն տեղում, էջ 54:
Հակոբյան Վ., Մանր..., Հ. 2, էջ 550:
10
101