MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XI-XII Middle East | Page 94

ՀԱԿՈԲՅԱՆ ՏԱԹԵՎԻԿ
(ԵՊՀ)
ՄԱՐՈԿԿՈՅԻ ԴԻՐՔՈՐՈՇՈՒՄԸ
ԱՐԵՎՄՏՅԱՆ ՍԱՀԱՐԱՅԻ ՀԻՄՆԱԽՆԴՐԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ
Արևմտյան Սահարայի հիմնախնդրի էության, էվոլյուցիայի և
միջազգային հարաբերություններում ունեցած դերի ուսումնասիրու-
թյունը վկայում է այն փաստը, որ տվյալ հիմնախնդիրը Մաղրիբի տա-
րածաշրջանի ամենաբարդ և հակասական խնդիրներից մեկն է, որն
առաջացել է նեո-գաղութատիրության կողմից Աֆրիկա մայրցամաքի
բաժանման արդյունքում և բացասական ազդեցություն է ունենում ինչ-
պես տարածաշրջանի, այնպես էլ միջազգային հարաբերությունների
վրա: Ուստի, ուսումնասիրվող տարածաշրջանային հակամարտության
արմատները գնում են դեպի գաղութային դարաշրջան, երբ գաղութային
երկրները (Իսպանիա, Ֆրանսիա) կամայականորեն սահմանեցին տա-
րածաշրջանի սահմանները՝ հաշվի չառնելով տեղի բնակչության՝ այդ
թվում նաև սահարացիների կամքը 1 :
Հակամարտությունը, սկիզբ առնելով 1970-ականներին, իր մեջ
ներգրավել է տարածաշրջանային մի քանի դերակատարների` Մարոկ-
կոյին, ՊՕԼԻՍԱՐԻՕ-ին 2 , Ալժիրին և Մավրիտանիային, որոնցից յու-
րաքանչյուրը վարում է սեփական շահերին համապատասխան քաղա-
քականություն և խնդրի կարգավորման հարցում ունի միանգամայն
տարբեր տեսակետ:
Արևմտյան Սահարայի խնդիրը մինչ օրս մնում է չկարգավորված,
իսկ Սահարայի ժողովուրդը հնարավորություն չունի իրագործելու իր
ազգային ինքնորոշման իրավունքը: Այս խնդրի շուրջ բախվում են ինչ-
պես տարածաշրջանային, այնպես էլ ոչ տարածաշրջամնային մի շարք
երկրների շահեր, ինչն էլ դժվարեցնում է դրա կարգավորումն ու լար-
վածություն ստեղծում միջազգային հարաբերություններում:
Huth Paul K.; Allee Todd L., The Democratic Peace and Territorial Conflict in the
Twentieth Century, Cambridge University Press, Cambridge, UK, 2002, p. 225.
2 ՊՕԼԻՍԱՐԻՕ-ն (Սեգիետ Ալ-Համրայի և Ռիօ-դե-Օրոյի ազատագրման Ազ-
գային Ճակատի իսպաներեն տարբերակի առաջին տառերի հապավումն է՝
Frente Popular deLiberación de Saguía el Hamra y Río de Oro ) Արևմտյան Սահա-
րայի հակամարտության մեջ ներգրավված կողմերից մեկն էր, որը ներկա-
յացնում էր Սահարայի ժողովրդի շահերը:
94
1