MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XI-XII Middle East | Page 46

դադարեցնել այդ շինարարությունները , որոնց արժեքը անընդհատ ավելանում էր 31 :
1973 թ . ՕՊԵԿ-ի կողմից սանձազերծված ճգնաժամը դառնում է նրանց փրկությունը : Նավթի գնի բարձրացումը անմիջապես դարձնում է այդ ծրագրերը ռացիոնալ և տնտեսապես կենսունակ :
Նավթային շուկայի որոշ ուսումնասիրողներ նույնիսկ կարծում են , որ նավթի գների բարձրացման վերաբերյալ որոշակի պայմանավորվածություն կար մոնոպոլիաների , զարգացած արդյունաբերություն ունեցող երկրների կառավարությունների և ՕՊԵԿ-ի անդամների միջև : Մոնոպոլիաները հետաքրքրված էին իրենց եկամուտների բարձրացմամբ , նրանք անհագստացած էին էներգետիկ անվտանգության խնդրով և դրա հետ կապված ցանկանում էին այլընտրանքային ռեսուրսների շուկաներ ներխուժման ճանապարհով նվազեցնել իրենց կախվածությունը Մերձավոր Արևելքից : Բացի այդ , մոնոպոլիաները հասկանում էին , որ նավթի գների բարձրացման իրենց սեփական նախաձեռնությունը կառաջացներ Արևմուտքի բացասական արձագանքը , այդ պատճառով գործում էին ետնաբեմում , հրահրելով ՕՊԵԿին բարձրացնել գները` միևնույն ժամանակ փորձելով ղեկավարել նրա գործողությունները 32 :
Այն բանից հետո , երբ ՕՊԵԿ-ը միակողմանի կերպով բարձրացրեց նավթի գները , կապիտալիստական շուկայում ձևավորվեց փոխհարաբերությունների նոր համակարգ` ներկայացված հին և նոր կարտելներով 33 : Նոր կարտելը մոնոպոլացրեց նավթի արդյունահանման ոլորտը , իսկ հինը , նախկինի պես , իր ձեռքում էր պահում հումքի գնումն ու դրա հետ կապված հետագա ողջ գործընթացը`վերամշակում , տեղափոխում , սպառում : Արդյունքում ՕՊԵԿ-ը սահմանում էր նավթի գինը , իսկ մոնոպոլիաները հաստատում էին նավթամթերքների գները : Երկու կողմերն էլ հետաքրքրված էին իրենց ապրանքների գների բարձրացմամբ 34 : Միացյալ նավթային ընկերությունները փորձում էին գերշահույթ ստանալ շահագործման միջոցով , իսկ ՕՊԵԿ-ը ձգտում էր ազատվել այդ շահագործումից :
Նավթի գների երկրորդ ցատկը և էներգետիկ ճգնաժամի երկրորդ
31
Лоран Э ., նշվ . աշխ ., http :// allconspirology . org / books / Erik-Loran _ Neftyanyemagnaty-kto-delaet-mirovuyu-politiku / 3
32
Андреасян Р ., նշվ . աշխ ., Էջ 108-109 :
33
Հին կարտել`Միջազգային նավթային կարտել , նորը` ՕՊԵԿ :
34
Андреасян Р ., նշվ . աշխ ., էջ 101 : 46