MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XI-XII Middle East | Page 42
նության շրջանակներում Պարսից ծոցի երկրները հասան հում նավթի
տեղեկատու գների բարձրացմանը 20%-ով: Սակայն շուկայի իրական
ցնցումը տեղի ունեցավ 1973 թ. հոկտեմբերին:
1973 թ. հոկտեմբերին Վիեննայում բանակցություններ էին ըն-
թանում ՕՊԵԿ-ի անդամ պետությունների և նավթային ընկերություն-
ների միջև: Հոկտեմբերի 8-ին, չստանալով մոնոպոլիաներից դրական
պատասխան, Պարսից ծոցի 6 պետությունները`Սաուդյան Արաբիան,
Իրանը, Իրաքը, Արաբական Միացյալ Էմիրությունները, Քաթարը և
Քուվեյթը, հոկտմեբերի 12-ին որոշում ընդունեցին միակողմանի կեր-
պով սահմանել նավթի նոր տեղեկատու գները: Հոկտեմբերի 16-ին
նրանք հայտարարեցին 70%-ով գների բարձրացման և դրանց ու փաս-
տացի գործարքների գների միջև խիստ կախվածության մասին 15 :
Այդ նույն ընթացքում` հոկտեմբերի 13-ին, երբ ընթանում էր
արաբա-իսրայելական պատերազմի յոթերորդ օրը, արաբական երկր-
ների նավթի նախարարները հավաքվեցին Քուվեյթում: Նախարարների
առջև դրված էր ոչ միայն արաբական բանակներին մարտի դաշտում
աջակցելու, այլև ‹‹նավթային զենքը›› կիրառելու հարցը: Հոկտեմբերի 17-
ին ՕՊԵԿ-ի անդամ արաբական երկրների նավթային նախարարները
որոշում կայացրեցին էմբարգո սահմանել և հայտարարեցին յուրա-
քանչյուր ամիս 5%-ով կրճատել նավթի արդյունահանումը այնքան ժա-
մանակ, քանի դեռ իսրայելական զորքերը դուրս չեն բերվի գրավված
արաբական տարածքներից 16 :
Այս երկու իրադարձություններն էլ տեղի ունեցան միևնույն ժա-
մանակ, թեև նրանց միջև ոչ մի կապ չկար: Նավթի գների միակողմանի
բարձրացումը բխում էր նավթարդյունահանող երկրների և խոշոր նավ-
թային ընկերությունների միջև երկարատև և բարդ բանակցություննե-
րից, այն դեպքում, երբ էմբարգոն սահմանեցին, ինչպես նշում էր
ՕՊԵԿ-ի գլխավոր քարտուղարը, միայն այն բանի համար, որ հրավի-
րեն Արևմուտքի մարդկանց ուշադրությունը Իսրայելի խնդրի վրա 17 :
Հոկտեմբերի 19-ին 18 էմբարգոն սկսում է գործել: Սաուդյան Արա-
Андреасян Р., Казюков А., ОПЕК в мире нефти, Москва, 1978, с. 112.
Васильев А., Факелы Персидского залива, Москва, 1976, с. 103.
17 Лоран Э., Нефтяные магнаты: кто делает мировую политику, Москва, 2014,
http://allconspirology.org/books/Erik-Loran_Neftyanye-magnaty-kto-delaet-
mirovuyu-politiku/3.
18 Հոկտեմբերի 19-ին` այն ժամանակ, երբ Սաուդյան թագավորությունը որո-
շում է էմբարգո մտցնել, ԱՄՆ-ի նախագահ Ռիչարդ Նիքսոնը, հրապարա-
42
15
16