MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XI-XII Middle East | Page 331

ոչնչացնել նրանց, որովհետև նրանք հավատում էին Քրիստոսին» 2 , -
նշում է Ռ. Լեմկինը իր ինքնակենսագրականում:
Վաղ քրիստոնյաների տառապանքերի վերաբերյալ պատմու-
թյունը մտահոգում է պատանի Ռաֆայելին: Նա ցանկանում էր իմանալ,
թե սպանություն կատարողը որքանով է ազատված պատժից. «Երբ
մարդիկ այսօր մարդկանց են սպանում, նրանք բանտարկվելու են,
այնպես չէ՞»: Նրա մայրն առանց վարանելու պատասխանում էր. «Այո,
նրանք բանտ են ընկնելու»:
«Յո՞ երթասը» և դրա իմաստի վերաբերյալ քննարկումը մոր հետ
տպավորվել էր Լեմկինի հիշողության մեջ, և նա այդ մասին գրի է
առնում նաև իր կենսագրականում: Հետագայում Լեմկինը պատմում էր.
«Դա եղավ այն օրը, որ ես սկսեցի արշավը (ընդդեմ ցեղասպանության),
որովհետև ես սկսեցի փնտրել պատասխանը» 3 :
Լեմկինը սկսեց զբաղվել ընթերցանությամբ և նվիրվեց էթնիկ
խմբերի ոչնչացման ուսումնասիրությանը: «Ես տպավորվող պատանի
էի, հակված գերզգայունակության» 4 ,- գրում է նա տարիներ հետո: Ծա-
նոթանալով Կարթագենի անկման, մոնղոլական արշավանքների,
ֆրանսիական հուգենոտների թիրախավորման պատմություններին`
նա մորը միշտ տանջում էր զանգվածային կոտորածների պատմական
դեպքերի մանրամասների մասին հարցերով:
Ռաֆայելին հուզող հիմնական հարցը դարձավ հետևյալը.
«Սպանել անպաշտպան մարդկանց միայն այն պատճառով, որ նրանք
տարբերվում են քեզանից` օրենք չկա՞»: Մոր պատասխանը բոլորովին
անբավարար էր. «Կան օրենքներ սպանության դեմ» 5 :
1906 թ. 70 հրեաներ սպանվել էին, 90-ը` մահացու վիրավորվել
Լեհաստանի Բելաստոկի շրջանում (այն ժամանակ ցարական Ռու-
սաստանի կազմում էր) տեղի ունեցած տեղական ջարդերում 6 : Լեմկինը
լսեց, որ ամբոխը բացել է զոհերի ստամոքսները` դրանք լցոնելով
From the Guest Editors: Raphael Lemkin: the “founder of the United Nation’s
Genocide Convention” as a historian of mass violence, Journal of Genocide Research
(2005), 7(4), December, p. 447-448.
3 Korey W., “An Epitaph for Raphael Lemkin”, Jacob Blaustein Institute for the
Advancement of Human Rights, June 2001, p. 50.
4 Power S., նշվ. աշխ., էջ 20:
5 Korey W., նշվ. աշխ., էջ 6:
6 Ջարդերը հայտնի են «Բելաստոկի պոգրոմ» անունով, որի հիմնական
մասնակիցները զինվորները և ոստիկաններն են եղել:
331
2