MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XI-XII Middle East | Page 325
նություն կատարելու հարցում, որովհետև նրանք գործել են հայ ազգին
ոչնչացնելու մտադրությամբ» 16 , - գրում է Լեմկինը:
Նշենք, որ կոնվենցիայում տեղ գտած ցեղասպանության`որպես
միջազգային հանցագործության բոլոր բաղադրիչները համընկնում են
այն գործողությունների հետ, որոնք իրականացվել են օսմանյան իշ-
խանությունների կողմից հայերի նկատմամբ: Այս իմաստով կոնվեն-
ցիայի 2-րդ հոդվածում նշված ցեղասպանության իրագործման համար
հիմք հանդիսացող նշված բոլոր 5 գործողություններն առկա էին Հայոց
ցեղասպանության իրագործման ժամանակ` այդ թվում նաև «երեխա-
ների բռնի փոխանցումը մարդկային մի խմբից մյուսին»: Լեմկինը ցե-
ղասպանության հանցագործության բնույթի վերաբերյալ իր անտիպ
հետազոտություններից մեկում, անդրադառնալով երեխաների բռնի
փոխանցմանը, նշում է, թե մարդկային խմբի կենսաբանական շարու-
նակականությունը խաթարելու ձևերից մեկն այդ խմբից երեխաներին
հեռացնելն է: «Այս տեսակի ցեղասպանության բազմաթիվ դեպքեր են
տեղի ունեցել պատմության ընթացքում... Թուրքական իշխանություն-
ները վերցնում էին քրիստոնյա երեխաներին և փորձում նրանց կրթել
Թուրքիայի զորամասերում: Հետագայում այդ երեխաները դարձան
թուրքական զինվորներ, ուղարկվեցին իրենց հայրենի հողերը որպես
ռազմական վերահսկող գումարտակներ: Նրանց դաժանություններն
իրենց սեփական ծնողների և նախկին համաքաղաքացիների նկատ-
մամբ մեծ էր, քան թուրքերի կողմից ցուցաբերված դաժանությունը» 17 :
Հայոց ցեղասպանության դատապարտման խնդրի շուրջ Լեմկինի
անհանգստությունը հանգեցրեց նրան, որ նա իր առջև հստակ նպա-
տակ դրեց հասնել նրան, որ Թուրքիան լինի այն վավերացնող առաջին
երկրներից: Լեմկինը գիտակցում էր, որ խոչընդոտների է հանդիպելու
այս հարցում. «Իմ մտքում հասունացել էր համարձակ ծրագիր: Այն կա-
յանում էր նրանում, որ Թուրքիան լինի կոնվենցիան առաջին 20 վա-
վերացնողների թվում: Դա քավություն կլինի հայերի ցեղասպանության
համար: Սակայն ինչպե՞ս հասնել դրան... Թուրքերը հպարտանում են
իրենց հանրապետական կառավարման ձևով և առաջադեմ գաղափար-
ներով, որոնք օգնեցին նրանց փոխել Օսմանյան կայսրության կա-
ռավարումը: Ցեղասպանության կոնվենցիան պետք է դրվի սոցիալա-
American Jewish Historical Society, Raphael Lemkin Collection, P-154, Box 7,
Folder 3, The Convention for the Prevention and Punishment of Genocide, p. 3.
17 American Jewish Historical Society, Raphael Lemkin Collection, P-154, Box 7,
Folder 2, Nature of genocide, p. 11, 12.
325
16