թույլ չտալու և նույն պայմանագրի հոդվածների հիման վրա Ազգերի լիգայի միջամտության հնարավորությունը բացառելու նպատակով Թուրքիայի քեմալական կառավարությունը վճռեց փախստական հայերին զրկել թուրքական քաղաքացիությունից 12 :
1923 թ . սեպտեմբերին ՝ Լոզանի պայմանագրի վավերացումից հետո , Թուրքիայում օրենք ընդունվեց , որով վերադառնալու իրավունքից զրկվում էին Կիլիկիայից և արևելյան վիլայեթներից « տարագրված » հայերը : Լքյալ գույքերի հանձնաժողովները տևական ժամանակ դիմումներ էին ստանում այն անձանցից , ովքեր 1922 թ . նոյեմբերի 4-ից առաջ , առանց կառավարությանը տեղյակ պահելու , մեկնել էին երկրից : Հանձնաժողովը , կասկածի տակ դնելով դիմողների սեփականության իրավունքները և քննության ենթարկելով երկրից երկար բացակայելու ու հանկարծակի հայտնվելու պատճառները , տեղեկացնում է , որ 1922 թ . նոյեմբերի 4-ից հետո առանց թուրքական անձնագրի մտնողների ինչքերը կբռնագրավվեն :
1923 թ . հոկտեմբերի 29-ին Թուրքիայի Հանրապետության հռչակումից 4 ամիս անց ՝ 1924 թ . մարտի 13-ին , պետականացվեց « Լքյալ գույքերի մասին » օրենքով քրիստոնյաների բռնագրավված կալվածքները , որոնք արդեն իսկ հափշտակված էին , շնորհվեցին մահմեդական բնակչությանը ՝ որպես հատուցում քրիստոնյաների կողմից նրանց « պատճառված չարչարանքների » դիմաց : Անկարայի Ազգային մեծ ժողովը 1922 թ . սկսած մինչև 1926 թ . ընդունել է « Լքյալ գույքերի մասին » 9 օրենք : Ամեն անգամ փոփոխություն կատարելով նախորդ օրենքում ՝ Թուրքիայի օրենսդիր մարմինը ձգտում էր երկրում առկա իրավիճակին համապատասխանորեն « օրինականորեն » շարունակել հայ ժողովրդի ունեզրկման գործընթացը 13 :
Հայերից բռնագրավված գույքերից քեմալական իշխանությունները բաժանել են երիտթուրքերի կուսակցության այն ղեկավարների ընտանիքներին , ովքեր նույն ՝ քեմալական կառավարության օրոք ՝ 1919 թ . ապրիլ-հունիս ամիսներին , Ռազմական արտակարգ ատյանների կողմից ճանաչվել էին որպես Հայոց ցեղասպանության մեջ մեղավոր : 1926 թ . մայիսի 31-ին հրապարակված 882 օրենքով երիտթուրքական պարագլուխներ Թալեաթի , Ջեմալի , Բեհաեդդին Շաքիրի և երիտթուրքական այլ 12 պարագլուխների ընտանիքներին 20 հազար լիրա
12
Բարսեղով Յ ., նշվ . աշխ ., էջ 34-38 :
13
Վարդան Լ ., նշվ . աշխ ., էջ 80-83 : 315