վանները 51 : Վերջինի դեպքում թուրքական միտքը հասել էր իր գագաթնակետին` գումարի խուզարկության ավելի արդյունավետ մեթոդներ գտնելու ճանապարհին : Նշենք միայն , որ երբեմն այրվում էին հայերի դիակները` մարմնում թաքցված մետաղադրամները գտնելու համար 52 , իսկ նրանց հագուստը հանվում էր սպանությունից առաջ և վաճառվում շուկաներում կամ կառավարության կողմից կազմակերպված հասարակական աճուրդներում 53 : Մեծ զանգվածների ներգրավվումը սպանության գործընթացի մեջ խթանելու համար օգտագործվում էին հետևյալ հնարքները` շարքային բնակչին փոխանցվում էր մեծ ու կարևոր գործողության մաս կազմելու զգացումը , ինչպես նաև ընձեռվում էր զոհերի բարիքներին տիրանալու հնարավորությունը : Հայերի ունեցվածքին տիրանալու ձգտումը և ցեղասպանությանն ուղեկցող հսկայական չափերի կողոպուտը դառնում էին հայ բնակչության ոչնչացման ռացիոնալացման հիմնական բաղադրիչներից 54 : Մի խոսքով` գործում էր « թալանի հսկայական համակարգ » 55 :
Տնտեսության վնասը հնարավոր չէ պատկերացնել , հայերի ցեղասպանությունը հանգեցրեց միջին խավի ոչնչացմանը , ամբողջ մասնագիտությունների վերացմանը 56 : Ումիթ Կուրտը նշում է , որ այս հա-
51
Տե ՛ ս երիտթուրքերի 1919 թ . հունիսի 3-ի առաջին դատավարության մեղադրական եզրակացությունը ( Փափազյան Ա ., Հայերի ցեղասպանությունը ըստ երիտթուրքերի դատավարության փաստաթղթերի , Երևան , 1988 , էջ 109 ):
52
Հայերի ցեղասպանությունը 1915-1916 , էջ 55 :
53
Խարբերդի ամերիկյան հյուպատոս Լ . Դեվիսը Հ . Մորգենթաուին , 30 դեկտեմբերի , 1915 թ . ( United States official records on the Armenian Gneocide , էջ 470 ):
54
Մանուկյան Ս ., Դաժանության ռացիոնալացումը Հայոց ցեղասպանության տարիներին , Ցեղասպանագիտական հանդես 2 ( 1 ), 2014 , էջ 104 , 107 :
55
Ջ . Ջեքսոնի բնորոշումն է կառավարության կողմից շրջանի հայերի ունեցվածքի յուրացմանը ( United States official records on the Armenian Gneocide , էջ 207 ):
56
Üngör U . and Polatel M ., նշվ . աշխ ., էջ 149 : Հայ ժողովրդի կրած կորուստներն հսկայական են : 1919 թ . Փարիզի Վեհաժողովի հաշվարկներով հայերի վնասը կազմում էր 19 միլիարդ ֆրանկ : Թալանվել էր 66 քաղաքի և 2500 գյուղի հայ ու այլ քրիստոնյա ազգաբնակչությունը , կոդոպտել ու քանդել ավելի քան 2000 եկեղեցի ու վանք , 1500 դպրոց և վարժարան ( http :// armeniangenocidelosses . am /, Արա Պապյան , Հայ ժողովրդի նյութական կորուստները Հայոց ցեղասպանության ժամանակ , http :// akunq . net / am /? p = 29767 ; կրած կորուստների հաշվարկները տե ՛ ս նաև Baghdjian Kevork , The Confiscation of Armenian Properties by the Turkish Government said to be Abandoned , Antelias , 2010 , pp . 96-97 ):
294