շահերը , որոնց էլ իրենց հերթին , անհրաժեշտ էր նոր կառավարության իշխանությունը : Դա երկուստեք շահավետ դաշինք էր :
Նշենք , որ 19-րդ դարի վերջին - 20-րդ դարի սկզբին Օսմանյան կայսրությունում ձևավորվում էր բուրժուական մտավորականության խավը , դրա հետ մեկտեղ ավելանում էր նաև բժիշկների , իրավաբանների , տեխնիկների , տարատեսակ ընկերությունների աշխատակիցների , գրողների , լրագրողների , պաշտոնյաների , սպաների թվաքանակը , ընդ որում ազատ մասնագիտությունների մեջ գերակշռում էին քրիստոնյաները , իսկ պաշտոնյաների և սպաների գերակշիռ մասը թուրքեր էին 4 : Քրիստոնյաները , հատկապես` հայերն ու հույներն էին ներգրավված գյուղատնտեսության , արդյունաբերության , առևտրի , ինչպես նաև մշակույթի ոլորտներում 5 : Նրանք զբաղվում էին նաև վաշխառությամբ , ինչից օգտվում էր սուլթանական կառավարությունը , որպեսզի հետամնաց մուսուլմաններին պարբերաբար հրահրի հույն և հայ բնակչության դեմ 6 : Ճիշտ է թուրքերի մի զգալի մասը 19-20-րդ դարերի սահմանագծում արդեն փորձում էր ինչ-որ նյութական արժեքներ ստեղծել , սակայն քրիստոնյաներն արտադրության ոլորտում մնում էին առաջատար : Սուլթանը և նոր ծագող թուրքական բուրժուազիան գիտակցում էին , որ կապիտալիստական հարաբերությունների զարգացմանը զուգընթաց կուրվագծվի քրիստոնյա հպատակների գերազանցությունը , ինչն էլ կհանգեցնի վերջիններիս ապակենտրոն գործողություններին 7 : Այստեղից էլ առաջ էր գալիս ատելությունը և վախը քրիստոնյաների հանդեպ : Օսմանյան կայսրության կենտրոնաձիգ իշխանության խնդիրներից էր նաև այն , որ կայսրությունը ոչ միայն բազմէթնիկ էր , այլ նաև բազմակրոն , ընդ որում կրոնը ինքնին բաժանարար հանդիսանալուց բացի այս դեպքում կանխորոշում էր նաև աշխատանքային բաժանումը . մի կողմից աճող , հզորացող մուսուլմանական բյուրոկրատիա և զինվորականություն , մյուս կողմից` ժամանակակից առևտրաարդյունաբերական քրիստոնյա բուրժուազիա : Դեռևս 19-րդ դարի սկիզբին սուլթան-խալիֆը բացահայտեց , որ կրոնը`
4
Новичев А . Д ., Турция , краткая история , Москва , 1965 , 114 с .
5
Տե ՛ ս Новичев А . Д ., նշվ . աշխ , էջ 111 :
6
Նույն տեղում , էջ 112 :
7
Սիմոնյան Հր ., Թուրք ազգային բուրժուազիայի գաղափարաբանությունը և քաղաքականությունը , Երևան , 1986 , էջ 89 :
282