կան և քրիստոնեական աշխարհները մերձեցնող եզրերից է 21 : Սուֆիները , որոնք իրենց անվանում էին նաև ռինդ և դերվիշ , թափառում էին միջնադարյան արևելյան քաղաքներում և ծայրամասերում , մատչելի ձևով տարածում իրենց գաղափարները 22 : Սուֆիական գրականությունը սկզբնական շրջանում ոճական և ժանրային առումով ձևավորված չէր , ստեղծագործությունները գվրում էին պարզ , առանց վեհ խոսքերի , նույնիսկ շատ դեպքերում առանց հանգավորման : Նոր ժանրերի և տաղաչափական կանոնների փնտրտուքի ճանապարհին սուֆիները դիմեցին պարսկական ժողովրդական գրականության ավանդույթներին , ինչպես նաև ժանրեր փոխառեցին արաբական պոեզիայից : Մասնավորապես առաջին սուֆի շեյխերը արաբներից վերցրին գազելի ժանրը , որին սուֆիական գրականությունը նոր շունչ հաղորդեց : Իսկ պարսիկները ստեղծեցին մեսնևիի ժանրը , որը մինչ այդ ծանոթ չէր արաբներին 23 : Աստիճանաբար սուֆիական պոեզիան ձեռք բերեց հատուկ ձև և ոճ : Այն շատ կաղապարված , « քարացած » բնույթ ունի , որը , որպես գրական կանոն պարտադրվում է ստեղծագործողին 24 : Սուֆիներն իրենց ստեղծագործություններում օգտագործել են սիմվոլներ` այլաբանություն : Սուֆիական բնույթ ունեցող գրական ստեղծագործությունները հիմնականում գրվել են սիրո թեմատիկայի շրջանակներում ։ Դրանց գաղափարական առանցքը երկրային սիրո ( âşk-i macazi ) միջոցով երկնային , աստվածային և միակ ճշմարիտ սիրուն ( âşk-i hakiki ) 25 հասնելու մտայնությունն էր 26 : Սուֆիական գրականության նպատակը չի եղել նոր ոճով գեղարվեստական կերպարներ կերտելը , այլ ձգտում է զուտ գեղարվեստական գործի միջոցով փոխանցել սուֆիական փիլիսոփայությունը 27 :
15-16-րդ դարերում , աշխարհիկ պոեզիայի զարգացմանը զուգըն-
21
Կոզմոյան Ա ., Հայոց և պարսից միջնադարյան քնարերգության համեմատական պոետիկան ( 10-16-րդ դարեր ), Երևան , 1997 , էջ 64 :
22
Նույն տեղում , էջ 82 :
23
Նույն տեղում , էջ 64 .
24
Սաֆարյան Ալ ., Գրիգոր Նարեկացու ու սուֆի բանաստեղծների ստեղծագործություններում ավանդական պատկերների « ադապտացման » մասին , « Լրաբեր հասարակական գիտությունների », Երևան , ՀՀ ԳԱԱ , 1993 , թիվ 2 , էջ 103 :
25
Рипка Ян , История персидской и таджикской литературы , Москва , 1970 , с . 225 .
26
Levend A . S ., İslâmî Edebiyatın Esasları ve Kaynakları , s . 167 . http :// www . tdk . gov . tr / images / css / TDA / 1971 / 1971 _ 9 _ Levend . pdf
27
Նույն տեղում , էջ 109 : 266