MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XI-XII Middle East | Page 246

Արդեն 1980 թ . հեղաշրջումը և սկիզբ առած լայնածավալ ճնշումները բացասական ազդեցություն ունեցան թուրքական կինոյի զարգացման վրա , չնայած 1982 թ . Յըլմազ Գյունեյի « Ճանապարհ » (« Yol ») ֆիլմը , որը կրում էր ժամանակին Թուրքիայում լայն տարածում ստացած բանտային թեմատիկայի ազդեցությունը , Կաննում գլխավոր մրցանակ ստացավ և դարձավ առաջին թուրքական ֆիլմը , որ համաշխարհային ճանաչում ձեռք բերեց : Այնուամենայնիվ , հաջորդող տասը տարիներին երկրում նկարահանվող ֆիլմերի քանակը կտրուկ նվազեց , ինչը վերաբերում էր անգամ « արձակ » կինոյին :
Համաձայն որոշ կինոքննադատների , թուրքական կինեմատոգրաֆի « նոր ալիքը » սկսել է 1990-ական թթ . և շարունակում է զարգանալ : Ալիքի ռեժիսորներից ուշադրության են արժանի Նուրի Բիլգե Ջեյլանը , Զեքի Դեմիրքուզը , Սեմիհ Քափլանօղլուն , Յեշիմ Ուստաօղլուն , Ռեհա Էրդեմը , Դերվիշ Զաիմը , որոնց ֆիլմերը ներկայացվել են մի շարք միջազգային նշանավոր կինոփառատոնների , ինչպիսիք են Կաննի , Բեռլինի , Վենետիկի , Տորոնտոյի փառատոները և ստացել տարբեր մրցանակներ : Մինչդեռ թուրքական նոր կինոյի առաջին նմուշն է համարվում Դերվիշ Զաիմի « Սալտո դագաղում » (« Tabutta rövasata », 1996 ) ֆիլմը , որը մի շարք նշանավոր մրցանակների է արժանացել թե ՛ Թուրքիայում , և թե ՛ երկրից դուրս :
Խոսելով թուրքական « նոր կինոյի » առանձնահատկությունների մասին ՝ պետք է անդրադարձ կատարել դրան բնորոշ մի քանի կետերի : Նախ կան կոնկրետ ուղղություններ , թեմատիկաներ , որոնց շրջանակներում նկարահանվում են ֆիլմերը : Դրանցից է հայրենի արմատներին վերադառնալու թեմատիկան , որն իր համարժեքն ունի նաև գերմանական կինոպատմության մեջ և կոչվում է « Heimatfilme » ( գերմաներենից թարգմանաբար ՝ « Ծննդավայրի կինո ») 2 : Այս թեմատիկան կրող ֆիլմերը հիմնականում ներկայացնում են հերոսների , որոնք հեռացել են իրենց հայրենի գյուղից , գավառից , բայց այնուամենայնիվ ծննդավայրը կանչում է նրանց , և , ի վերջո , նրանք վերադառնում են : Այս ուղղությանն են պատկանում Նուրի Բիլգե Ջելյանի վաղ ֆիլմերը ՝ « Բոժոժ » (« Koza », 1995 ), « Գյուղաքաղաք » (« Kasaba », 1997 ), « Մայիսյան նեղություն » (« Mayıs Sıkıntısı », 1999 ), « Հեռավորություն » (« Uzak », 2002 ), Սեմիհ Կափլանօղլուի եռագրությունը ՝ « Ձու », « Կաթ », « Մեղր » (« Yumurta » ( 2007 ), « Süt » 2
Kaim A ., New Turkish Cinema – Some Remarks on the Homesickness of the Turkish Soul , CINEJ Cinema Journal , Special Issue : 1 ( 2011 ), University of Pittsburgh , p . 100 . 246