այն դրվագը , որտեղ հեղինակը , ցանկանալով արտահայտել քրիստոնյաների ու մուսուլմանների տարբերությունը , ներկայացնում է մուսուլմանների հավատն ու վստահությունը ճակատագրի նկատմամբ . « Տարբերությունը Օսմոնդի և մահմեդականների զգացմունքների միջև , որոնք միասին փրկվել էի նավաբեկությունից , էականորեն տարբեր էին : Օսմոնդը , ով զգում ու խոստովանում էր ճակատագրի մեծ դերը , որը բարեբախտաբար հառել էր նրա և վաղաժամ մահվան միջև , իր շնորհակալությունը արտահայտեց սրտից բխող աղոթքի միջոցով , իսկ մահմեդականները արձագանքեցին լուռ ու սառը համաձայնությամբ ՝ ճակատագրի նկատմամբ » 8 :
Հեղինակը , համեմատելով քրիստոնյա ու մուսուլման հերոսներին , արտահայտում է այն միտքը , որ անգլիացի լորդին ( քրիստոնեության ներկայացուցչին ) ավելի բնորոշ է կրոնական հանդուրժողականությունը . « Աստված պահպանի , որ ես արհամարհեմ ինչ-որ մեկին կամ համարձակվեմ վիրավորել այնպիսի սուրբ զգացմունքը , ինչպիսին կրոնն է : Մենք միևնույն Աստծո զավակները չե ՞ նք » 9 : Մեր կարծիքով այս օրինակում դրսևորվում է հենց հեղինակի հանդուրժողական վերաբերմունքը կրոնի նկատմամբ : Նա չի ընդունում այն գաղափարը , որ մի կրոնը գերակա է համարվում մյուսից : Կրոնական վեճերի մեջ մեղավոր են ոչ թե կրոնական դավանաբանությունները , այլ դրանց անմիջական կրողները : Ըստ հեղինակի ՝ սահմանափակությունն ու մոլեռանդությունը բնորոշ են անգրագետ , կոպիտ , մշակութային ցածր մակարդակով մարդկանց ( Մուստաֆա , Սուլեյման աղա , Քարա բեյ ):
Սակայն ինչքան էլ Մորիերը փորձում է հանդուրժողական վերաբերմունք ցուցաբերել կրոնների նկատմամբ , միևնույն է , նա իր նախապատվությունը տալիս է քրիստոնեությանը , ինչը երևում է վեպի մի քանի դրվագներից : Վեպի հերոսուհիներից մեկը ՝ Այեշայի խորթ մայր Զաբբետան , ազգությամբ հույն կին է , ով ժամանակին եղել է քրիստոնյա , բայց Սուլեյման աղայի հետ ամուսնանալիս կրոնափոխ է եղել ու դարձել մուսուլման : Սյուժեի զարգացմանը զուգահեռ Զաբետտան բազմիցս ցանկություն է հայտնում վերադառնալ իր նախկին կրոնին , բայց իր այդ ցանկությունը իրականանում է միայն վեպի վերջում , երբ հերոսուհին մահվանից առաջ իր մոտ է կանչում քրիստոնյա հոգևորականի և կրոնափոխ լինում . « Նա իմ քույրն է , - ասաց հոգևո-
8
Morier J ., նշվ . աշխ ., էջ 30-31 :
9
Նույն տեղում , էջ 130 : 242