վանքում է մնում և նրա զինվորների իխրաջաթն 46 ու սոյուրսաթը 47 նրան վճարում են »։ Հետևաբար Ազատ խանը հրամայում է , որ Էջմիածնի հոգևորականության նկատմամբ անօրինական պահանջներ չունենան 48 :
Խաների վարած քաղաքականության արդյունքում տեղի էր ունենում ոչ միայն հայ բնակչության արտահոսք և մահմեդականների ներգաղթ Երևանում , այլ նաև դավանափոխություն ։ Դրան նպաստում էր Իրանում տարածված « Իմամ Ջաֆարի » օրենքը ։ Համաձայն այդ օրենքի ՝ մահացած քրիստոնյայի հարազատների մեջ մահմեդական լինելու դեպքում քրիստոնյա ազգականները զրկվում են ժառանգական իրավունքներից , և հանգուցյալի կարողությունը ժառանգելու համար առաջնահերթությունը տրվում է հանգուցյալի մահմեդական հարազատին 49 : Այս օրենքը տնտեսական հիմք էր նախապատրաստում հայության մահմեդականություն ընդունելու համար ։
Այսպիսով վերոնշյալ հանգմանքների և 18-րդ դարում ընթացող թուրք-իրանական , ապա Հարավային Կովկասի միջիշխանական ռազմական գործողություների և Աղա Մուհամմադ խանի արշավանքի արդյունքում Երևանի խանությունում տեղի ունեցավ հայ բնակչության մեծ չափերի հասնող արտահոսք և մահմեդական բնակչության ներհոսք , ինչի արդյունքում դարավերջին արդեն էականորեն փոխվել էր խանության ժողովրդագրական պատկերը :
HAKOBYAN VAHAGN ( IOS ) DEMOGRAPHIC CHANGESIN YEREVAN KHANATE IN THE 1724-1800S
At the beginning of the 18th century Yerevan Khanate was mainly populated by local native people , the Armenians . Outlanders , mostly
46
Իխրաջաթ էին կոչում այն ծախսերը , որոնք ռայաթները տարբեր առիթներով պետք է հատուցեին պետությանը կամ պետական պաշտոնյաններին ։ Տե ՛ ս Ք ․ Կոստիկյան , նշվ ․ աշխ ․, էջ 105 :
47
Ռայաթների կողմից բանակին մթերքով ապահովելը ։ Տե ՛ ս Ք ․ Կոստիկյան , նշվ ․ աշխ ․, էջ 110 :
48
Մ . Մաշտոցի անվան Մատենադարան , Կաթողիկոսական դիվան , թղթ . 1է , վավ . 1344 :
49
Փափազյան Հ ․ , Մատենադարանի պարսկերեն վավերագրերը , 1 , Հրովարտակներ , պրակ երկրորդ , ( 1601-1650 թթ .), Երևան , 1959 , վավ . 16 , էջ 101 - 103 ։
230