MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XI-XII Middle East | Page 227

Երևանի խաները վրաց թագավորներին կանոնավոր կերպով հարկ չէին վճարում : Հասան-Ալի խանին հաջորդում է իր եղբայր Հուսեյն Ալի խանը ։ Վերջինս պարբերաբար փորձում էր խուսափել հարկատվությունից ։ Հայտնի են դեպքեր , երբ խանը , հարկը ժամանակին չվճարելով , Հերակլ 2-րդի կնոջը տարբեր չափի գումարներ ՝ 400 թավրիզի թուման 30 , 200 թավրիզի թուման է ուղարկում 31 ։ Հուսեյն Ալի խանը երբեմն գումարի փոխարեն ապրանք էր ուղարկում , մի դեպքում 1000 ձմերուկ 32 , մեկ այլ դեպքում 3020 ձմերուկ արդեն Հերակլ 2-րդի որդի Գեորգիին ՝ միաժամանակ ներողամտություն խնդրելով կատարած զանցանքների համար և պատրաստակամություն հայտնելով կատարելու ցանկացած տիպի ծառայություն 33 : Խանի հարկատվությունից խուսափելը երբեմն հանգեցնում էր Հերակլ 2-րդի կողմից պատժիչ արշավանքի իրականացմանը , որոնց միջոցով Հերակլ 2-րդը վերականգնում էր ազդեցությունը Երևանի խանությունում : Հերակլ 2-րդի այդ արշավանքները կատարվել են 1765 և 1779 թվականներին 34 : Սիմոն Երևանցին , նկարագրելով 1765 թ . արշավանքը , տեղեկություն է հայտնում նաև Երևան տեղափոխված քուրդ բնակչության մասին ։ Ըստ կաթոիկոսի ՝ քրդերը , թշնամանալով Բայազետի և Կարսի փաշաների հետ , բնակություն են հաստատում Երևանում ։ Նրանց առաջնորդ Սուլեյմանի աղջիկը Երևանի Հուսեյն Ալի խանի կինն էր : Խանը քրդերին մի շարք գյուղեր էր նվիրել : Հերակլ 2-րդի այդ արշավանքն ուղղված էր նաև քրդերի դեմ , քանի որ նրանք Ղազախի գյուղերը ավերելուց և մարդկանց կոտորելուց սպանում են նաև նրանց առանջնորդ Ջաֆար յուզբաշու որդուն 35 :
Երբ Հերակլ 2-րդը որոշում է առանց կռվի վերադառնալ Վրաստան , ներելով Հուսեյն Ալի խանին , վերջինս Սիմեոնին խնդրում է միջնորդել նաև իր աներոջ համար , որն արշավանքի պատճառով հեռացել
30
Մ . Մաշտոցի անվան Մատենադարան , արաբատառ ձեռագիր N 233 , էջ 38բ ։
31
Նույն տեղում , էջ 59ա ։
32
Նույն տեղում , էջ 37բ :
33
Նույն տեղում , էջ 36բ ։
34
Հերակլ 2-րդի 1765 թվականի արշավանքն արյունալի հետևանքներ չի ունենում ։ Սիմեոն կաթողիկոսի միջնորդությամբ առանց մարտի Հերակլ 2-րդը համաձայնում է Երևանի խանության իրեն հարկատու վիճակը պահպանվելու պայմանով դադարեցնել արշավանքը ։ Տե ՛ ս Գ ․ Աղայանց , Դիվան հայոց պատմության , Գիրք , Սիմեոն կաթողիկոսի հրշատակարան , 1767-1776 թթ ., Թիֆլիս , 1894 , էջ 195 ։
35
Նույն տեղում , էջ 195 ։ 227