MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XI-XII Middle East | Page 22
բազմիցս մտցնում էր ծառայության ժամկետի սահմանափակում (սովո-
րաբար նշվում էր 15 տարի ժամկետը), սակայն պատերազմների մշտա-
կան առկայության պարագայում այս ժամկետը չէր պահպանվում 25 ։
1824 թ․ եգիպտական նոր զորքերի թիվը հաշվվում էր 24 հազար
26
մարդ ։ Հետագայում այն շարունակում էր աճել, հասնելով 100 հազար
մարդու և ավելի, ընդ որում եգիպտական բանակի թվաքանակի վերա-
բերյալ տարբեր հեղինակներ տարբեր, նույնիսկ կրկնակի անգամ մեծ
թվեր են ներկայացնում 27 , իսկ բանակի ծախսերը հաշվվում էին ընդհա-
նուր բյուջեի ծախսերի մոտ կեսը 28 ։
Մուհամմադ Ալին մեծ ուշադրություն էր դարձնում նաև ռազ-
մական նավատորմի կազմակերպմանը: Եթե սկզբում նավերը բացա-
ռապես արտադրվում էին Եվրոպայում, ապա հետագայում սկսեցին
կառուցվել Ալեքսանդրիայի ծովային զինանոցում 29 : Եգիպտացիները
չունեին համապատասխան փորձ արդիական ռազմանավեր կառու-
ցելու բնագավառում, ուստի սկզբնական շրջանում Ալեքսանդրիայի
նավաշինական գործարանում հիմնականում աշխատում էին եվրոպա-
կան երկրներից բերված մասնագետները և բանվորները: Սակայն շատ
չանցած, եգիպտացիներն այնպես հմտացան այդ գործում, որ նրանք
ազատորեն փոխարինեցին եվրոպացիներին, որից աշխատանքները
բնավ չտուժեցին 30 :
1820-ական թթ․ վերջից տեղի է ունենում բանակի զանգվածային
եգիպտականացում։ Մի քանի հարյուրամյակից հետո առաջին անգամ
այն ձեռք է բերում ազգային բնույթ։ Եգիպտացիներին բարձրագույն
սպայական պաշտոններին առաջադրելու և համապատասխան կոչում-
ներ շնորհելու հարցում ակտիվ կողմնակից էր Մուհամմադ Ալիի ավագ
որդի Իբրահիմ փաշան։ Իր հորը ուղղված նամակում նա գրում էր, որ
զարմացած է, թե ինչու է Մուհամմադ Ալին դեմ եգիպտացիներին կա-
պիտանից (յուզբաշի) բարձր սպայական կոչումներ շնորհելուն, քանի
որ ինչքան բարձր լինի նրանց կոչումը, այնքան ավելի շատ նրանք
կսիրեն իրենց կառավարչին։ Իբրահիմ փաշան գրում է․ «20 տարվա
شلبي محمد علي, նշվ. աշխ., էջ 145-147:
شكري فؤاد محمد, նշվ. աշխ., էջ 153:
27 Հովհա ննիսյան Ն., նշվ. աշխ., էջ 182:
28 شلبي محمد علي, նշվ. աշխ., էջ 43:
29 Կարապետյան Ռ., Արաբական երկրների նոր և նորագույն պատմություն,
Երևան, 2003, էջ 26:
30 Հովհաննիսյան Ն., նշվ. աշխ., էջ 181:
22
25
26