MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XI-XII Middle East | Page 178

փոփոխության կամ արևմտյան մշակութային մոդելի ընդօրինակման արդյունք , այլ իսլամական ժառանգությամբ սահմանված կարգի համաձայն :
Այս նպատակով , հարց էր դրվում ազատվել իսլամի դրույթների խեղաթյուրումներից և վերամեկնաբանել սրբազան տեքստերը , ինչպես , օրինակ , վերականգնել և ընդլայնել կանանց վարքագծի իսլամական պահանջների շրջանակները : Ֆեմինիստական շարժման շնորհիվ նաև որոշակիորեն փոփոխվեցին իսլամական աշխարհում ընդունված ընտանեկան օրենքները , և կանայք կարողացան ինքնուրույն որոշումներ կայացնել իրենց անձնական և տնտեսական ոլորտներում :
Կանանց և նրանց իրավունքների թեմայի վերաբերյալ արևմտյան փիլիսոփաների մոտեցումների վերլուծությունը հիմնավորում է այն իրողությունը , որ կնոջ և տղամարդու էության , ունակությունների և հնարավորությունների ոչ համարժեք ընկալումը և դրանից բխող իրավունքների անհավասարությունը բնորոշ չէ միայն արևելքին , ինչպես երբեմն փորձ է արվում ներկայացնել , այլ համամարդկային երևույթ է :
Արևելյան , մասնավորաբար , իսլամական փիլիսոփայության մեջ , անշուշտ , այդ տղամարդակենտրոն մոտեցումը և կնոջ` որպես թերարժեք էակի , ընկալումը գերակա է :
Արաբական-իսլամական երկրներն ավանդականից նորին անցման շրջանում բախվեցին մի ամբողջ շարք հիմնահարցերի , որոնցից ամենակարևորը երկրների զարգացման գործընթացում կանանց մասնակցության դերի ու նշանակության չափն էր : Այս հարցի շուրջ քննարկումների ակտիվ մասնակիցներից էին վերջին հարյուրամյակի մուսլամանական մի շարք հայտնի մտավորականներ : Նրանց բոլորին նախ և առաջ բնորոշ է արևմտյան ավանդույթին դեմ դիրքորոշումը : Այսուհանդերձ , արաբական մշակույթում ի հայտ եկան նաև այնպիսի առաջադեմ մտածողներ , որոնք Արևմուտքի առաջադիմական մտքի կրողներ դարձան : Սա մեկ անգամ ևս ապացուցում է վերջին հարյուրամյակում արաբական աշխարհում կանանց թեմային տրվող կարևորությունը :
Ըստ տեսաբանների մեծ մասի գնահատականների , 20-րդ դ . արաբ կանանց սպասված ձեռքբերումներ բավարար չափով արդյունավետ չէր , և հին , ավանդական կապանքներից նրանց ազատագրման ուղղությամբ լուրջ անելիքներ կան :
Դիտարկելով ՊԾԱԵՀԽ երկրների զարգացման գործընթացներին կանանց մասնակցության հիմնահարցում հասարակական ( սուբյեկ-
178