MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XI-XII Middle East | Page 163

մնացել Իրանում` որոնք համապատասխանաբար դուրս կբերվեն պայ-
մանագրով նշված ժամկետին 32 :
Մարտի 1-ին Մոսկվայի ռադիոն հաղորդեց, որ Իրանի վար-
չապետին չորս օր առաջ Մոսկվայում տեղեկացվել է, որ մինչև մարտի
2-ը խորհրդային զորքերը դուրս կբերվեն միայն Իրանի հյուսիս-
արևելյան շրջաններից, որտեղ համեմատաբար իրավիճակը խաղաղ է,
իսկ մյուս շրջաններում կշարունակեն մնալ այնքան, մինչև իրադրու-
թյան կայունացումը 33 :
Ըստ ԱՄՆ-ի նախագահ Հարրի Թրումենի` Մոսկվայի այդ քայլը
նշանակում էր, որ այսուհետ Իրանը բանակցելու էր ԽՍՀՄ հետ ատր-
ճանակը գլխին պահված 34 :
Մոսկվայի նման քայլով կարծես թե արդարանում էր նաև Իրա-
նում Մեծ Բրիտանիայի դեսպան Ռ. Բուլլարդի վերոնշյալ մտահոգու-
թյունները` կապված զորքերի դուրսբերման ժամանակացույցի հետ:
1946 թ. մարտի 5-ին Թավրիզում ԱՄՆ-ի փոխհյուպատոս Ռո-
բերտ Ռոսսոուն ԱՄՆ-ի պետքարտուղարին գրած իր գաղտնի զեկույ-
ցում տեղեկացնում էր, որ մարտի 3-4-ն ընկած ժամանակահատվածում
խորհրդային 20 տանկեր և մեծ թվով բեռնատարներ դուրս գալով
Թավրիզից` շարժվել են Թեհրանի ուղղությամբ, իսկ մի մասն էլ ըն-
թացել դեպի Իրաքի սահմանը 35 :
Հաջորդ օրը` մարտի 6-ին Մոսկվայում ԱՄՆ-ի հավատար-
մատար Ջորջ Քենանն իր կառավարության անունից նոտա հանձնեց
խորհրդային ղեկավարությանը, որում նշված էր, որ եռակողմ հա-
մաձայնագրով նախատեսված ժամկետի լրանալուց հետո Իրանից
զորքերը դուրս չբերելու խորհրդային կողմի որոշումը չի կարող ԱՄՆ-ի
կառավարությանը որպես ՄԱԿ-ի անդամ` թողնել անտարբեր, և եթե
մինչև մարտի 25-ը (Նյու Յորքում կայանալիք Անվտանգության խոր-
հըրդի նիստը) Մոսկվան դուրս չբերի իր զորքերն, ապա հենց ինքը
32
Kirk G., նշվ. աշխ., էջ 66:
Նույն տեղում:
34 Truman Harry S., Years of Trial and Hope 1946-1952, Vol. two, New York, 1956, p.
94.
35 The Vice Consul at Tabriz (Rossow) to the Secretary of State, FRUS, 1946, Vol. 7,
The Near East and Africa, Doc. 244.
163
33