տալիս է մատանի , ոսկեղեն և հագուստ , մի զույգ հայելի և մոմակալներ : Վերջիններս օգտագործվում են արարողության ժամանակ որպես զարդարանքներ : Ոսկեղենը , հագուստը , ամուսնական մատանին , հայելին և մոմակալները սովորաբար չեն գրվում պայմանագրի մեջ և մահրիեի մաս չեն համարվում 33 : Սա բխում է սովորութային իրավունքից և քաղաքացիական օրենսգրքով չի կարգավորվում , ինչպես չի կարգավորվում նաև կաթնագինը : Իրանում լայն տարածում ունեցող ժամանակավոր ամուսնության ժամանակ նույնպես կնքվում և հաստատվում է ամուսնական պայմանագիր , որի մեջ , ըստ իս , կարևոր երկու կետ է ընդգրկված . առաջին ՝ ամուսնության ժամանակը , այսինքն թե որքան ժամանակ են զույգերը համարվում ամուսիններ , և երկրորդ ՝ թե այդ ամուսնության դիմաց որքան գումար` մահրիե , պետք է տղամարդը վճարի կնոջը : Սակայն առկա է մի նրբություն . ըստ շարիաթի , մահրիեն ենթակա չէ պարտադիր վճարման , եթե կինը չի պահանջում , տղամարդը կարող է չվճարել , բայց երբ կինը պահանջի , ապա տղամարդը պարտավոր է այն վճարել ամբողջությամբ 34 :
Ուշագրավ է , որ Ղուրանի դրույթներով կարգավորվող մահրիեի սովորույթը այսքան հետևողական և լայնորեն տարածված է հատկապես Իրանի Իսլամական Հանրապետությունում : Կարելի է ասել , որ Իրանում այն դարձել է նաև ժողովրդական սովորութային իրավունքի նորմ և , ինչպես ասվեց , իսլամական հեղափոխությունից հետո ներառվել է քաղաքացիական օրենսգրքում : Սա կարևոր է թվում վավերացել , քանզի ֆունդամենտալ իսլամի երկրում այն զգալիորեն ապահովում է կնոջ նյութական որոշ անկախություն : Սրան հակառակ կնոջ ինքնուրույնությունը սահմանափակող իսլամադավան շատ ժողովուրդների մոտ ոչ միայն կնոջ նյութական անկախությանը նպաստող ամուսական որևէ իրական պարտավորություն չկա , այլև մինչ այժմ որոշ չափով պահպանվել են գլխագնի տարբեր տեսակներ , օրինակ ՝ Կովկասում , Միջին Ասիայում , Աֆղանստանի փուշտուների մոտ և այլն : Գլխագինը վճարվում է հարսնացուի ընտանիքին , և ինքը ՝ հարսնացուն կամ ապագա կինը , որևէ իրավուք չունի դրա նկատմամբ : Ավելին , գլխագինը
33
Տե ՛ ս Mir-Hosseini , Z ., Marriage on trial : a study of Islamic family law : Iran and Morocco compared . London [ etc .], Tauris , 1993 , p . 74 .
34
احکام عقد موقت ، 15111 = ID Տե ՛ ս http :// portal . anhar . ir / contentview . php ? export = print &
147