MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XI-XII Middle East | Page 145
դրամապես հավասար է լինում այն արժեքին, ինչը նախապես համա-
ձայնեցված է եղել:
ՔՕ Հոդված 1087-ը թույլ է տալիս այն հնարավորությունը, որ
մահրիեն կարող է նշված չլինել պայմանագրի մեջ, և նույնիսկ պայմա-
նագրում կարող է նշվել, որ ոչ մի մահրիե կարող է չլինել: Երկու դեպ-
քում էլ կողմերը փոխադարձ համաձայնությամբ կարող են որոշել
մահրիեի մասին ամուսնությունից հետո, բայց այդ համաձայնությունը
պետք է լինի մինչև ամուսնական առաջին սեռական հարաբերությունը:
Եթե նրանք այդպես չեն վարվում, և ամուսնական առաջին սեռական
հարաբերությունը տեղի է ունեցել, կինն իրավունք ունի «մահրիեի հա-
մարժեքին»` համաձայն հոդված 1093-ի, կամ «խելամիտ մահրիեի»`
համաձայն հոդված 1100-ի:
Նույնիսկ, եթե ամուսինը մահանա մինչ մահրիեն վճարելը, նրա
թողած ժառանգությունից առաջինը վճարվում է կնոջ մահրիեն:
Վերը ասվեց, որ Իրանի ժամանակակից ընտանեկան հարաբե-
րություններում մահրիեն ոչ միայն պահպանել է իր արդիականությու-
նը, այլև իսլամական հեղափոխությունից հետո դարձել է ավելի կա-
րևոր: Իսլամական հեղափոխությունից հետո տղամարդը փաստացի
միակողմանի կարող է լուծել ամուսնությունը, ուստի ամուսնական
պայմանագիրը քննարկելիս ամենամեծ ուշադրությունը դարձվում է
մահրիեի չափի վրա. որքան մեծ է մահրիեն, այնքան կինն իրեն ավելի
ապահով է զգում:
Չնայած կինը դառնում է մահրիեի սեփականատերը հարսանե-
կան արարողությունից անմիջապես հետո, նրա ունեցվածքի մի մասը
հարաբերական է, իսկ մյուս կեսը ամուսնության առաջին սեռական
հարաբերությունից է կախված: Եթե ամուսնությունը ավարտվում է
ամուսնալուծությամբ` առանց առաջին սեռական հարաբերությունը
տեղի ունենալու, կինը իրավունք ունի մահրիեի միայն կեսի վրա և
պետք է վերադարձնի հավելյալ գումարը, որ նա ստացել է 28 :
Կինն իրավունք ունի հրաժարվել առաջին սեռական հարա-
բերությունից և ամուսնական այլ պարտականություններից մինչև
մահրիեն չվճարվի: Այնուամենայնիվ, նա մահրիեն վճարել ստիպելու
համար այս իրավունքն օգտագործելու միայն մեկ հնարավորություն
ունի, իսկ եթե առաջին սեռական հարաբերությունը տեղի ունեցած
28
Տե՛ս Civil Code of IRI, Art. 1092.
145