MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XI-XII Middle East | Page 133

Մուսթաֆա Քեմալի հայտարարություններից , ինչպես և թուրքական պատմագրության վկայություններից կարելի է ենթադրել , որ թեև « Քարաքոլը » մեծապես ծառայել է քեմալական շարժման շահերին , սակայն Մուսթաֆա Քեմալի և կազմակերպության ղեկավարների միջև տարաձայնություններ և անհամաձայնություններ են եղել 39 :
Միևնույն ժամանակ , կազմակերպությունը չեզոքացնելու համար կարևոր պատճառներից մեկն էլ « Քարաքոլի » ղեկավարների ինքնուրույն գործունեությունը Ռուսաստանի բոլշևիկյան իշխանությունների հետ , ինչը դեմ էր Մուսթաֆա Քեմալի շահերին , որը փորձում էր վերահսկել բոլշևիկների հետ հարաբերությունները : Մուսթաֆա Քեմալը այս թեմայի առնչությամբ 1920 թվականի մարտի 3-ին 15-րդ կորպուսի հրամանատար Քյազըմին ( Քարաբեքիրին ) գաղտնի հեռագիր է ուղարկում , որտեղ իր դժգոհությունն է հայտնում « Քարաքոլի » ղեկավարներից Բահա Սաիթ Բեյի ՝ Բաքվում Կարմիր բանակի ներկայացուցիչների հետ հանդիպումների և բանակցությունների վերաբերյալ 40 :
« Քարաքոլի » և Մուսթաֆա Քեմալի միջև լարվածություն է ստեղծում վերջինիս հավատարիմ հրամանատարներից Յահյա Քափթանի 41 սպանությունը , որի կազմակերպման համար մեղադրվում են նաև « Քարաքոլի » անդամները 42 :
Թուրքիայի մշակույթի նախարարության պաշտոնական կայքէջի ՝ թուրքական պատմությանը նվիրված բաժնում « Քարաքոլի » փակման պատճառ է նշված այն , որ « կազմակերպությունը սկսել էր խանգարել քեմալական շարժմանը , ինչի պատճառով էլ թուրքական խորհրդարանը որոշել էր փակել այն » 43 : Ինչպես գրում է թուրք հետազոտող Մեսութ Այդընը , « Քարաքոլի » աշխատանքում ձախողումներ են ի հայտ գալիս նաև Ստամբուլից Փոքր Ասիա զինվորականներ տեղափոխելու գործընթացում , քանի որ մարդկային մեծ հոսքի պայմաններում Փոքր
39
Toprak Z ., “ Mütareke Döneminde İstanbul ”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi , Cilt 6 , Ankara , 1994 , ss . 19-23 ; Demirel E ., նշվ . աշխ ., էջ 187 :
40
“ Atatürk ' ün Tamim , Telgraf ve Beyannameleri ”, Atatürk , Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi , Ankara , 1991 , ss . 243-244 .
41
Երիտթուրք գործիչ Յահյա Քափթանը Հայոց ցեղասպանության կազմակերպիչներից և « Հատուկ ծառայության » անդամներից էր :
42
Özkan T ., նշվ . աշխ ., էջ 104 :
43
TC Kültür ve Turizm Bakanlığı , “ Karakol Cemiyeti ”, վերջին մուտք ՝ 11.03.2016 , http :// ekitap . kulturturizm . gov . tr / TR , 82590 / karakol-cemiyeti . html
133