MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XI-XII Middle East | Page 131

Բացի սպառազինության և անձնակազմի տեղափոխությունը , « Քարաքոլի » կողմից քեմալական ղեկավարությանը շարունակաբար տեղեկություններ են հաղորդվել , որոնք առնչվում էին Ստամբուլի կառավարությանը , բրիտանական ուժերի գործունեությանը և հետաքրքրություն ներկայացնող այլ թեմաներին : « Քարաքոլի » կարևոր գործողություններից էր Օսմանյան կայսրության մեծ վեզիր Դամադ Ֆերիթ փաշայի շրջապատում սեփական գործակալի ներդրումը , ինչը հնարավորություն էր տալիս հավաստի տեղեկատվության տիրապետել :
Բացի այս , « Քարաքոլը » փորձում էր կապեր հաստատել արտաքին աշխարհում հնարավոր դաշնակիցների հետ : Կազմակերպությունը պոտենցիալ դաշնակից էր տեսնում բոլշևիկներին , ինչի վկայությունն էր վերջիններիս հետ կապեր ստեղծելու համար օսմանյան մեջլիսի նախկին պատգամավոր Ֆուաթ Սաբիթի հետ մեկտեղ « Քարաքոլի » անդամներ Յուսուֆ Զիյայի և Բահա Սաիդի 1919 ՝ թվականի սեպտեմբերին ուղևորությունը Հյուսիսային Կովկաս 30 : Բանակցությունների արդյունքում կազմակերպությունը կարողանում է ֆինանսական աջակցություն ստանալ բոլշևիկյան գաղտնի կազմակերպություններից 31 : « Քարաքոլի » և բոլշևիկյան կառույցների միջև համագործակցությանն աջակցում էին Ռուսաստանում հաստատված երիտթուրք գործիչները , սակայն այս համագործակցությունը , ինչպես կտեսնենք ստորև , դժգոհություն էր առաջ բերում քեմալական շարժումը ղեկավարող Մուսթաֆա Քեմալի մոտ :
Կայսրության ներսում ևս « Քարաքոլը » փորձում էր համագործակցել տարատիպ խմբերի , անհատների և կազմակերպությունների հետ : Թուրք հետազոտողներ Էմին Դեմիրելն ու Թունջայ Օզքանն իրենց աշխատանքներում նշում են բեքթաշիների կրոնադավանական կառույցների հետ « Քարաքոլի » համագործակցության մասին 32 , 33 : Ակտիվ կապեր էին հաստատված օսմանյան բանակի սպաների հետ , որոնց մի մասին էլ « Քարաքոլը » տեղափոխում էր քեմալական շարժման կենտրոններ :
30
Tansu S . N ., “ Iki Devrin Perde Arkası , Anlatan : Hüsamettin Ertürk ”, İstanbul , 1957 , s . 217 .
31
Demirel E ., նշվ . աշխ ., էջ 188 :
32
Նույն տեղում :
33
Özkan T ., նշվ . աշխ ., էջ 100 : 131