MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XI-XII Middle East | Page 130

րավորությունը և դրանից բխող լուրջ սպառնալիքը սեփական ան-
վտանգության համար: «Քարաքոլը» կոչված էր լուծելու այս խնդիրը՝
պաշտպանելու երիտթուրք ղեկավարների անհատական անվտանգու-
թյունը:
Սկզբնական շրջանում «Քարաքոլի» հիմնական խնդիրներից էր
պայքարը բրիտանական հետախուզության դեմ, որն ակտիվորեն
գործում էր Անտանտի ուժերի կողմից վերահսկվող Ստամբուլում և իր
թիրախում էր պահում նման կառույցներին 26 :
Իր գոյության սկզբնական շրջանի առաջնային այս խնդիրներից
զատ, ամիսներ անց կազմակերպությունն ակտիվորեն ներգրավվեց
քեմալական շարժմանը: 1919 թվականի մայիսին սկիզբ առած քեմա-
լական շարժումը սպառազինության և զինվորական անձնակազմի մեծ
պահանջարկ ուներ, ինչն էլ փորձում էր լուծել Ստամբուլում գործող
գաղտնի կազմակերպությունների միջոցով, որոնցից առաջինն էլ «Քա-
րաքոլն» էր:
«Քարաքոլն» իր գործունեության ընթացքում հաջողել է քեմալա-
կան զորքերին նշանակալի չափով սպառազինություն մատակարարել
և զինվորական անձնակազմ տեղափոխել: Թուրք հետազոտող Նեջդեթ
Էքինջիի տվյալներով՝ «Քարաքոլի» գործունեության արդյունքում
Ստամբուլի զինապահեստներից զգալի քանակությամբ զենքեր, այդ
թվում՝ ինքնաձիգեր (56 000 միավոր), գնդացիրներ (320 միավոր),
հրացաններ (1500 միավոր), մեծ քանակությամբ փամփուշտներ և
հրետանու արկեր, զինվորական հանդերձանք է տեղափոխվել Փոքր
Ասիա՝ քեմալական շարժման ակտիվ օջախներ 27 : Մեկ այլ թուրք հե-
տազոտող Էմին Դեմիրելի հաղորդած տեղեկություններով՝ կազմա-
կերպությունը քեմալական շարժմանը մասնակցելու համար շարժման
կենտրոններ օսմանյան բանակի 2 000 սպա է տեղափոխել 28 : Կազ-
մակերպության հաջողված քայլերից էր նաև 1920 թվականի հունվարի
20-ի գործողությունը, որի արդյունքում Գալիպոլիում Ֆրանսիայի վե-
րահսկողության տակ գտնվող զինապահեստից «Քարաքոլը» կարողա-
ցավ հափշտակել շուրջ 8500 միավոր հրացան, 33 միավոր գնդացիր,
մեծաքանակ զինամթերք, որոնք էլ հաջողությամբ փոխանցեց քեմա-
լական շարժման կենտրոններին 29 :
Ekinci N., նշվ. աշխ., էջ 167:
Ekinci N., նշվ. աշխ., էջ 170:
28 Demirel E., նշվ. աշխ., էջ 189:
29 Zürcher E. J., նշվ. աշխ.:
26
27
130