MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XI-XII Middle East | Page 123

ՊԵՏՐՈՍՅԱՆ ԳԵՎՈՐԳ
(ԱԻ)
«ՄԻՋԱՆԿՅԱԼ» ՀԵՏԱԽՈՒԶՈՒԹՅՈՒՆ. «ՔԱՐԱՔՈԼԻ» ԴԵՐԸ
ՔԵՄԱԼԱԿԱՆ ՇԱՐԺՄԱՆ ԵՎ ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ՀԵՏԱԽՈՒԶՈՒԹՅԱՆ
ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆ ՄԵՋ
Մարդկության քաղաքական պատմության ողջ ընթացքում հե-
տախուզությունը, տեղեկության և տվյալների հավաքագրումը տարբեր
ռազմաքաղաքական կազմավորումների, պետությունների գործունեու-
թյան և անվտանգության ապահովման կարևոր բաղադրիչներից է:
Տարատեսակ հետախուզական կառույցներն ապահովում են ինչպես
տեղեկատվության հավաքագրում տվյալ պետության տարածքում կամ
էլ տարածքից դուրս, այլ տարատեսակ գործառույթներ են իրակա-
նացնում, որոնց նպատակն է և՛ տվյալ պետության/ուժի անվտան-
գությունն ու պաշտպանությունը, և՛ այլ պետություններում խնդիրների
կատարումը՝ տեղեկության հավաքագրումից մինչև տարատիպ գործո-
ղություններ:
Ճշգրիտ և կարևոր տեղեկատվության ու տվյալների ստացումը
մեծագույն նշանակություն ունի հետագա վերլուծությունների, եզրա-
հանգումների ու գործողությունների համար և վճռորոշ է պետության
հիմնական գործառույթների իրականացման հարցում:
Համեմատաբար նոր գիտակարգերի թվում տեղ զբաղեցնող հե-
տախուզագիտության տեսաբաններից Լոք Ջոնսոնը նշում է, որ «հե-
տախուզության հիմնական նպատակը տեղեկության տրամադրումն է
որոշում կայացնողներին, ինչը կարող է օգնել նրանց հստակեցնել
որոշումների տարբերակները» 1 :
Օսմանյան պետության ստեղծման և կայացման առաջին փուլե-
րից հետախուզական գործունեությունը մեծ դերակատարում է ունեցել,
որը ժամանակի ընթացքում մշտական փոփոխությունների է ենթարկ-
վել՝ համապատասխանեցվելով տվյալ ժամանակի պահանջներին: Օս-
մանյան կայսրության ռազմականացված բնույթը նախատեսում էր
օսմանյան զինված ուժերին կից կազմակերպված և հաջող գործող
Johnson L. K., The Oxford Handbook of National Security Intelligence, Oxford
University Press, 2010, p. 5.
123
1