MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XI-XII Middle East | Page 121
նախագահ Մուհամմադ Մուրսիի 40 իշխանազրկումից հետո անընդհատ
բողոքի ցույցեր էին կազմակերպում՝ իշխանությունը ետ վերադարձ-
նելու համար: Եգիպտացի մի շարք փորձագետներ իսլամի բարե-
փոխումն ալ-Ազհարի համալսարանի անձնակազմի կողմից անիրա-
կան են համարում, ովքեր պնդում են, որ հենց ալ-Ազհարն է ժողովրդի
մեջ գցում արմատականության սերմերը: Չնայած այս ամենին՝ ալ-
Ազհարը միշտ էլ հայտնի է եղել կառավարամետ որոշումներով:
Ինչպես նշում է Վաշինգտոնի Բրուքինգս ինստիտուտի փորձա-
գետ Հ. Ա. Հելյերը, «եթե ալ-Ազհարի շեյխերը խոսեն արմատականու-
թյան դեմ, ագրեսիվ մեկնաբանություններին հարող ոչ մեկ չի ազդվի
դրանից: Նրանք կասեն. «Դու պետության դաշնակիցն ես»» 41 :
Իսլամի բարեփոխումների անցկացման համար այլ տարբերակ-
ներ են անհրաժեշտ: «Ցանկացած կրոնական նորարարություն կլինի
ալ-Ազհարի դեմ, քանի որ այն պահպանողականության ամրոցն է
համակարգի մեջ», - ասում է կրոնական վերլուծաբան Ամր Էզզը: Նա
շարունակում է՝ նշելով. «Կրոնի հեղինակությունը ժամանակակից
կյանքի վրա և օրենքը՝ սրանք են այն ոլորտները, որ կարիք ունեն
վերանայման: Այն, ինչի պակասը մենք ունենք, մեկից ավելի կրոնական
դիսկուրս ունենալու ազատությունն է, ինչը կհարստացնի քննար-
կումը» 42 :
Աս-Սիսիի կատարած քայլերից կարելի է եզրակացնել, որ վեր-
ջինս հստակ քայլերով գնում է կրոնի հեղափոխության և ադապ-
տացման ճանապարհով: Դրա մասին են վկայում մզկիթների փակումը,
ուսումնական ծրագրերի փոփոխությունները, հագուստի որոշ տե-
սակների արգելումը և այլն: Այս ամենը նպատակ ունի արմատախիլ
անել եգիպտական հասարակության մեջ տարածված և հատկապես
հետհեղափոխական Եգիպտոսում ակտիվացած պահպանողականու-
թյան դրսևորումները:
Թե որքանով դա նրան կհաջողվի, առայժմ դժվար է ասել, քանի
որ եգիպտական հասարակությունը բավական բազմաշերտ է և տարբեր
Մուհամմադ Մուրսին (2012 հունիսի 30-2013 հուլիսի 3) Եգիպտոսի նախկին
նախագահն էր: Պաշտոնանկ արվեց 2013 հուլիսի 3-ին տեղի ունեցած ռազ-
մական հեղաշրջման արդյունքում, որը ղեկավարում էր այդ ժամանակ դեռևս
պաշտպանության նախարար Աբդ ալ-Ֆաթահ աս-Սիսին:
41 Տե՛ս From Egypt’s leader an ambitious call for reform in Islam
http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4612771,00.html, Մուտք 15.04.2015:
42 Նույն տեղում:
121
40