MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XI-XII Middle East | Page 112

Իր ելույթում աս-Սիսին մասնավորապես նշում էր. «Աներևա-
կայելի է, որ սխալ գաղափարները, որոնք մենք սրբացնում ենք, պետք է
ամբողջ ումման 4 դարձնեն մտահոգության, վտանգի, սպանության
աղբյուր: Մենք հասել ենք այն կետին, որ մուսուլմանները հակադրվել
են ամբողջ աշխարհին: Արդյոք երևակայելի է, որ 1.6 մլրդ մուսուլման
ուզում է սպանել աշխարհի մնացած բնակչությանը որպեսզի մուսուլ-
մանները բարգավաճեն: Սա հնարավոր չէ» 5 : Ելույթի ընթացքում նա
անդրադարձավ ալ-Ազհարի կրոնական դասի ներկայացուցիչներին՝
ասելով, որ ամբողջ աշխարհը սպասում է նրանց խոսքին, քանի որ
իսլամական աշխարհը մասնատվում է և կործանվում: «Մենք կարիք
ունենք կրոնական հեղափոխության»,- իր խոսքը եզարափակեց աս-
Սիսին 6 :
Պետք է նշել, որ իր ելույթից հետո աս-Սիսին մասնակցեց հուն-
վարի 1-ին Կահիրեի եկեղեցիներից մեկում անցկացվող Նոր տարվա
ժամերգությանը՝ այդպիսով դառնալով Եգիպտոսի առաջին նախագա-
հը, որ մասնակցել էր նման արարողությանը 7 :
Աս-Սիսիի այս հայտարարությունը բողոքի մեծ ալիք բարձ-
րացրեց իսլամական աշխարհում: Թուրքիայում գտնվող «Մուսուման
եղբայրների» 8 Ռաբիա հեռուստաալիքով հեռարձակվող հաղորդում-
Մեդինայում Մուհամմադ մարգարեի կողմից հիմնվեց ումման՝ մուսուլման
հավատացյալների համայնքը: Ումման կրոնական համայնք է, որի վերաբերյալ
պատկերացումները ժամանակի ընթացքում փոփոխությունների են ենթարկ-
վել. եթե Մուհամմադ մարգարեի կյանքի վերջին տարիներին, ումմա ասելով,
հասկանում էին Արաբական թերակղզու մուսուլմաններին, ապա արաբական
նվաճումները հանգեցրեցին այս հասկացության իմաստի ընդլայնմանը՝ նե-
րառելով նաև նվաճված երկրների բնակիչներին: Պանիսլամիզմի առաջացումն
ու զարգացումը հանգեցրեց «ումմա իսլամիյյա»-ի ձևավորմանը: (Տե՛ս Ислам.
Энциклопедический словарь, с. 241-242):
5 Տե՛ս Kalmia al-raʾyīs ʿabd al-Fatāḥ al-Sīsi bi-munāsaba zikra al-mawulid al-nabawī
al-sharīf bi-alazhar ttp://tv.egyup.com/index.php?video=29282, Մուտք 15.04.2015:
6 Նույն տեղում:
7 Տե՛ս Pipes D., Is Sisi Islam’s long –awaited reformer
http://www.danielpipes.org/15430/sisi-islam-reform, Մուտք 15.04.2015:
8 «Մուսուլման եղբայրների» կազմակերպությունը հիմնադրվեց 1928 թ. ար-
մատական գաղափարներ կրող կրոնագետ Հասան ալ-Բաննայի կողմից: Այն իր
ցանցը տարածեց ոչ միայն Եգիպտոսում, այլ նաև դրանից դուրս: Եգիպտոսի
պատմության նոր փուլում նրանք հաճախ էին դառնում իշխանության թիրախը,
քանի որ իրենց գործունեությամբ անընդհատ պայքար էին/են մղում երկրում
112
4