MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XI-XII Middle East | Page 109

վեն՝ Թուրքիայում քաղաքացիական պատերազմի, պատերազմական
իրադրության և այլ արտակարգ իրավիճակների դեպքում կարող է
հայտարարվել միայն «արտակարգ դրություն» (OHAL)։ Այդ պարա-
գայում իշխանությունն ամբողջությամբ մնում է քաղաքացիականների
ձեռքում, իշխող վարչակարգի իրավասություններն անհամեմատելիո-
րեն ավելանում են: Այստեղ կարևոր է, որ գործող սահմանադրության
համաձայն 2015-16 թթ. Թուրքիայի տարբեր նահանգներում «Քրդստա-
նի աշխատավորական կուսակցության» (PKK) դեմ ռազմական գոր-
ծողությունների շրջանակներում սահմանվել էր հենց «ռազմական
դրության» տարբերակը: Նշված պայմաններում Թուրքիայի բանակը
այդ տեղերում ստանում է օրենքով սահմանված մի շարք արտոնու-
թյուններ, հիմնում է «արտակարգ կառավարման դատարաններ» 15 :
Ամփոփելով՝ կարող ենք փաստել, որ իր կառավարման ընթաց-
քում աստիճանաբար փոփոխելով սահմանադրության և օրենսդրական
այն կետերը, որոնք լայն իրավասություններ են տալիս զինուժին,
ԱԶԿ-ն կարողանում է սահմանափակել բանակի դերը Թուրքիայի քա-
ղաքական կյանքում։ Թեև 2016 թ. հեղաշրջման փորձը ցույց տվեց, որ
բանակն ամբողջովին չէր անցնել իշխանության վերահսկողությանը,
սակայն նախադրյալներ են ստեղծվել ԱԶԿ գաղափարակիցներին բա-
նակ ներդնելու համար։ Սա ավելի ակնառու կերպով շարունակվում է
ռազմական հեղաշրջման փորձին հաջորդած շրջանում, երբ բանակի
նկատմամբ մեծանում է քաղաքական վերահսկողությունը: Առկա գործ-
ընթացները թույլ են տալիս խոսել բանակ-իշխանություն գաղափարա-
խոսական և արժեհամակարգային սերտաճման նախադրյալների
ստեղծման մասին: Հաշվի առնելով Թուրքիայի իշխանությունների
անկանխատեսելի, ագրեսիվ ներքին և արտաքին քաղաքականությունը՝
նման սերտաճումը կարող է որոշակի ռիսկեր առաջացնել նաև տա-
րածաշրջանի կայունության տեսանկյունից:
15
Sıkıyönetim kanunu, 15/5/1971 թ., http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/
1.5.1402.pdf (Հասանելի է՝ 01.02.2017 թ.)։
109