MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XI-XII Middle East | Page 106
հարաբերականորեն ինքնուրույն էր և կարող էր միջամտել քաղա-
քական գործընթացներին: ԱԶԿ-ի քաղաքականությունն իր տրամաբա-
նական շարունակությունը գտավ 2010 թ․ սահմանադրական փոփոխու-
թյուններում 6 ։ Բանակին վերաբերող մասով փոփոխությունների հիմ-
քում դրվեց երեք հիմնական կետ՝
● Սեպտեմբերի 12-ի հեղաշրջման պատասխանատուների դատա-
պարտմանը խոչընդոտող 15-րդ «ժամանակավոր հոդվածը»
հանվեց սահմանադրությունից 7 :
● Զինվորական դատարանների իրավասությունների շրջանակ-
ները նեղացվեցին. ոչ ռազմական, պետության անվտանգության,
սահմանադրության դեմ հանցագործությունների համար զինվո-
րականները պետք է դատվեն քաղաքացիական դատարաննե-
րում: Բացառությամբ պատերազմական իրադրության՝ ոչ զին-
վորական անձինք չեն կարող դատվել զինվորական դատա-
րաններում: Զինվորականները կարող են Բարձրագույն ռազմա-
կան դատարանի որոշումները բողոքարկել քաղաքացիական
դատարաններում։
● Թուրքիայի Բարձրագույն ռազմական խորհրդի (YAŞ, ԲՌԽ)
վճիռները ենթակա են բողոքարկման՝ բացառությամբ զինվորա-
կանների պաշտոնը, կոչումը բարձրացնելու և հաստիքի բա-
ցակայության պատճառով թոշակի ուղարկելու վճիռները։
Մասնավորապես զինվորական դատարանների և ԲՌԽ իրավա-
սությունների նեղացումը, մեր կարծիքով, ուղղված էր բանակի շար-
քերում իշխող կուսակցության գաղափարախոսությանը սատարող ան-
ձանց ներդրման դյուրացմանը: Նախկինում «հետադիմական իսլամին»
հարելու մեղադրանքով զինվորականները դատվում էին ռազմական
դատարաններում կամ պարզապես ԲՌԽ որոշմամբ ազատվում
աշխատանքից՝ առանց որևէ տեղ բողոքարկելու իրավունքի: Նոր
սահմանադրությամբ վերջիններս իրավունք են ստանում վճիռը
6
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının bazı maddelerinde değişiklik yapılması hakkında
kanun, Kanun No. 5982, Kabul Tarihi: 7/5/2010, http://www.anayasa.gen.tr/5982.htm
(Տեսանելի է` 15.11.2016):
7 Ընդամենը երկու տարի անց քրեական գործ է հարուցվում 1980 թ. ռազմական
հեղաշրջման կազմակերպիչների նկատմամբ, ձերբակալվում են 1997 թ.
հեղաշրջման մասնակից սպաներ: 12 Eylül iddianamesi kabul edildi,
http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/diger/311736/12_Eylul_iddianamesi_kabul_edil
di.html (Հասանելի է՝ 25․12․2016 թ․)։
106