MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XI-XII Middle East | Page 105

սահմանադրական փոփոխություններ 3 ։ Բյուլենթ Էջևիթի կոալիցիոն
կառավարության օրոք մեկնարկած փոփոխությունները շարունակում է
կյանքի կոչել 2002 թ․ -ից Թուրքիայում իշխող «Արդարություն և զար-
գացում» կուսակցությունը (այսուհետ՝ ԱԶԿ)։ Նշվածների մեջ կարևոր
տեղ ունեն բանակի իրավասությունների սահմանափակմանն ուղղված
քայլերը։ Դրանցից թերևս ամենակարևորը Թուրքիայի «Ազգային ան-
վտանգության խորհրդում» զինվորականների ներկայացվածության
կրճատումը և քաղաքացիական մեծամասնության սահմանումն էր 4 ։
Պակաս հանգուցային չէր նաև պետանվտանգության դատարանների
վերացումը, որտեղ մինչև 1999 թ․ ներկայացված էր նաև բանակը 5 ։ Սույն
շրջանի սահմանադրական և օրենսդրական փոփոխությունները կա-
րելի է բաժանել երկու փուլի, որոնցից մեկը մյուսի անմիջական շարու-
նակությունն է․
● 1999-2010 թթ․ փոփոխությունները հիմնականում ուղղված էին
քաղաքացիական կյանքում բանակի դերի սահմանափակմանը,
● 2010 թ․ սահմանադրական և հետագա տարիների օրենսդրա-
կան փոփոխություներն արդեն ուղղված էին բանակի վրա քա-
ղաքացիական և քաղաքական վերահսկման մեխանիզմների
սահմանմանը
1999-2004 թթ․ փոփոխությունները բանակին զրկել էին մի շարք
արտոնություններից, սակայն 2007 թ․ նախագահական ընտրություն-
ներին ուղեկցած միջադեպերը ցույց տվեցին, որ Թուրքիայի զինված
ուժերի
(այսուհետ՝
ԶՈւ)
հրամանատարությունը
դեռևս
3
2003 Regular Report on Turkey’s progress towards accession․p.19, ԵՄ պաշ-
տոնական կայք․ http://ec.europa.eu/enlargement/archives/pdf/ key_documents
/2003/rr tk_final_en.pdf (Հասանելի է՝ 13․11․2016):
4 Տե՛ս Հովսեփյան Լ., Թուրքիայի Ազգային անվտանգության խորհուրդն արդի
բարեփոխումների համատեքստում, Թուրքագիտական և օսմանագիտական
հետազոտություններ, N 4, Ռ.Սաֆրաստյանի խմբ., Երևան, 2006, էջ 114-123։
5
Թուրքիայի պետանվտանգության դատարանները նախատեսված էին
«տարածքային և ազգային ամբողջականության, ժողովրդավարական կարգերի,
սահմանադրությամբ որոշակիացված պետության դեմ գործողությունների,
արտաքին և ներքին քաղաքականության դեմ անմիջական օրինախախտում-
ների դեմ պայքարելու համար»։ Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Madde-
lerinde Değişiklik Yapılması Hakkında kanun. 22.5.2004, Sayi 25469.
https://anayasa.tbmm.gov.tr/docs/1982/1982-9/9-degisiklik.pdf
(Հասանելի
է՝
13․11․2016):
105