Mi primera publicacion Catálogo de Pensar coas mans | Page 383

381
contexto intelectual, pero ao amparo do gremio ou do oficio, é algo que
acontece nos contextos urbanos.

No caso das artesanías que nos ocupan, o desenvolvemento
gremial serve para enmarcar o traballo da ourivería ou da xoiería, que
cobra grande auxe nos focos urbanos como o compostelán. Pola contra, os
artesáns da cerámica e da cestería proceden dun contexto rural en maior
parte, dun tempo excedente das tarefas do campo dedicado a producir
obxectos útiles, e que durante moito tempo non se consideran oficios
exclusivos nin permiten vivir deles.

A especialización vese favorecida pola demanda que promoven
os intercambios comerciais e as melloras económicas. O consumo interno
permite producir contedores de almacenaxe ou de cociña, e pouco a pouco
o mercado introduce novos clientes na burguesía que gusta destes obxec-
tos cando se lle introduce decoración, colorido e formas máis caprichosas.
Deste xeito, o decorativismo fai que as pezas teñan éxito, algo de que
o artesán vai ser consciente e anímao a indagar nas súas posibilidades
creativas, como acontece por exemplo na olería de Buño, caracterizada por
un maior repertorio decorativo, xogos cromáticos e tipoloxías caprichosas,
que xa abandonan a mera utilidade (caso de obxectos como o xerro trampa
ou o Botixo de rosca).

O artesán tradicional vaise ir diferenciando por unha forma de
facer que empeza a distinguilo do colectivo e pasa ao terreo da autoría.
Certos ourives xa eran recoñecidos nos séculos pasados nos contextos
urbanos, pero este non era o caso dos ceramistas e cesteiros; será xa no
século xx cando van asumindo novos repertorios decorativos, así como un
enriquecemento dos existentes e van probando novas solucións ou levando
ás tipoloxías a unha a categoría exemplar.

A actividade artesanal é unha historia de colectividades, unha
arte do detalle, na que paulatinamente a función se une ao decorativismo
para cualificar os obxectos na busca dunha maior beleza e dunha autoreli-
zación do artesán.

Analizar de xeito pouco profundo desde a perspectiva de xénero
a evolución da artesanía, permítenos abordar unha dobre perspectiva,
o papel das mulleres artesás na historia e tamén a propia valoración da
artesanía como un arte do detalle que en anteriores períodos históricos
se identificou co feminino dun xeito negativo ou secundario. Esta análise
crítica das teorías sobre o agravio das artes menores identificadas co
feminino, foi obxecto dun interesante ensaio da teórica e crítica do femi-
nismo Naomi Schor4, neste estudo afonda nas afirmacións da Academia,
que sinalaron que o xenio estaba nas grandes realizacións da arte, non nas
particularidades que obedecen máis a copistas ou a meras repeticións.

Nas teorías do Academicismo, ou mesmo na influínte teoría
hegeliana, o detalle identifícase coa feminidade, sempre ligado á natu-
reza, eido que a arte debe interpretar e transcender para non confor-
marse coa mera reprodución. Progresivamente o detalle valorarase máis