հուշահամալ իր միկ ներ են, նրա նց ո գի նե րը և դար ձած են դե պի ժո ղո վո ւր դը` մե նք կա նք, մենք ձեր մեջ ենք, ձեզ հե տ …»: Ճե մու ղին ա վա րտ վո ւմ է կի սա բո լո րո ւն հաղ թանա կի հու շա պա տով( ե րկ ՝. 55 մ., բա րձր. կե նտ րո նո ւմ ՝ 7 մ., եզ րե րո ւմ` 10 մ.): Այն եր կու կող մից զար դար ված է խո րաքան դակ նե րով և բա րձ րա քան դակ ներով, ո րոն ցո ւմ ար տա հայտ ված են հայ ժո ղո վր դի մար տա կան սխ րա նք նե րը և խա ղաղ ստեղ ծա գո րծ աշ խա տան քը: Հու շա պա տին դրո շմ ված է նաև բա րի ու ժե րը խո րհր դան շող թևա վոր ձի ե րի պայ քա րը չար ու ժե րի ՝ վի շապ նե րի դեմ: Հու շա պա տի մեջ կա մար է ար ված, որն այ ցե լո ւին ուղ ղո ւմ է դե պի « Վար դավառ » սե ղա նա տու նը: Ըստ հե ղի նա կի ՝ չէր կա րե լի, այ ցե լե լով այս հե րո սա կան վայ րը, թաս չբա րձ րաց նել հայ րե նի քի կե նաց ի րե նց կյան քը զո հած հե րոս ների հի շա տա կին: Սար դա րա պա տի հե րո սա մար տի հուշա հա մա լի րը պատ մա կան հի շո ղության պահ պան ման ինք նա տիպ օ ջախ է ՝ հայոր դի նե րին ազ գային, ռազ մա հայրե նա սի րա կան ո գով դաս տի ա րա կե լու կար ևոր ա ռա քե լու թյա մբ: Ա մեն տա րի հու շա հա մա լի րո ւմ մեծ շու քով է նշ վո ւմ Սար դա րա պա տի ճակա տա մար տի հաղ թա նա կը, հար գանքի տո ւրք է մա տո ւց վո ւմ Սար դա րա պատի հե րոս նե րին, թևա ծո ւմ են հայ կական երգն ու ե րա ժշ տու թյու նը, թո ւնդ է առ նո ւմ հայի հո գին, լց վո ւմ ան սահ ման հպար տու թյա մբ և հայ րե նա սի րու թյամբ: Սար դա րա պա տի հրաշ քը մեր սըրբա զան հաղ թա նա կի խոր հո ւրդն է, իսկ հու շա հա մա լի րը` յու րա տե սակ սր բավայր ա մեն հայի հա մա ր … Հու շա կա ռույ ցի վեր ջին կո թո ղը 1978 թվա կա նին կա ռո ւց ված Հայոց ազ գագրու թյան թան գա րա նի ՝ միջ նա դա րյան ամ րոց հի շեց նող շի նու թյո ւնն է. Ճարտա րա պետ Ռ. Իս րայե լյա նն այն նախագ ծե լիս օգ տա գոր ծել է միջ նա դարյան ճար տա րա պե տու թյան բազ մաթիվ ինք նա տիպ հնա րք ներ: Ուշագ րավ է շեն քի հա տա կագ ծային հո րին ված քը` կա մա րա կապ խո րան ներ, ներ քին չո րս բա կեր: Շեն քի երկ րո րդ հար կը լու սավոր վո ւմ է ժո ղո վր դա կան բնա կա րաննե րին բնո րոշ եր դիկ նե րով: Շի նու թյունն ու նի եր կու ան կյու նային պա տուհան. մե կը նայո ւմ է դե պի Ա րա գած, մյու սը` Ա րա րատ: Թան գա րա նի կե նտրո նո ւմ ե ռա գմ բեթ սրա հն է, ո րի տանի քն ա վա րտ վո ւմ է հայ կա կան ա վանդա կան բնա կա րան նե րին բնո րոշ հազա րա շեն ծած կով: Այս տեղ 2008 թ-ից ներ կայաց վո ւմ է « 1918թ. մայիս յան հե րո սա մար տե րը և Հայաս տա նի ա ռաջին հան րա պե տու թյան հռ չա կումը » թե մայով հիմ նա կան ցու ցադրու թյունը: Իսկ սրահ նե րո ւմ ներ կայաց ված է հայոց ազ գային մշա կույ թը` վաղ շըրջա նից մի նչև մեր օ րե րը: Թան գա րանային հա վա քա ծու նե րը հա մա լր վել են պե ղա ծո նյու թե րով, ազ գագ րա կան գիտար շավ նե րից, այլ թան գա րան նե րից ձե ռք բեր ված ա ռար կա նե րով և սփյո ւռքա հայու թյան մե ծար ժեք նվի րատ վությո ւն նե րով: Թան գա րա նո ւմ պահ վող ա վե լի քան 70.000 թան գա րա նային արժեք նե րն այն դա րձ նո ւմ են հայոց մշակույ թի, հայ ինք նու թյան պահ պան ման նո րօ րյա տա ճար, յու րո վի ի մաս տա վորո ւմ ա զա տագ րա կան պայ քա րի այն հե րո սա կան ու ղին, ո րով ան ցան հայ ժո ղո վր դի ան ձն վեր զա վակ նե րը` հրաշք ներ գոր ծե լով Սար դա րա պա տի, Շուշի ի հե րո սա մար տե րո ւմ: Այս տա րի լրա նո ւմ են Սար դա րա պատի հու շա հա մա լի րի 45 և Հայոց ազգագ րու թյան թան գա րա նի 35-ա մյակնե րը:
2( 22) 2013
83