"MENQ" (We) magazine. 22 | Page 82

հուշահամալ իր
Հաղ­թա­նա­կ ի
Ñáõß³ñÓ³ÝÁ
45 ï³ñ»Ï³Ý
անդրադարձը` ­ Սվետլանա Պողոսյանի
Մե­նք` հայե­րս, սր­բու­թյա­մբ ենք պա­
հո­ւմ մեր քաջ, ա­զա­տա­սեր նախ­նյաց,
նա­հա­տակ­նե­րի հի­շա­տա­կը: 1968թ.
մայի­սին լրա­ցավ Սար­դա­րա­պա­տի հե­
րո­սա­մար­տո­ւմ հայ ժո­ղո­վ ր­դի տա­րած
հաղ­թա­նա­կի հի­սո­ւն տա­րին:
Հա­մա­ժո­ղո­վ ր­դա­կան
հան­գա­նա­կու­
թյա­մբ սր­բա­զան Մա­սիս­նե­րի ներ­քո
վեր խոյա­ցավ Սար­դա­րա­պա­տի հաղ­
թա­նա­կը փա­ռա­բա­նող հու­շա­հա­մա­լ իր:
Հու­շար­ձա­նը կա­ռո­ւց­վեց միջ­նա­­դարյան
հայ
դա­սա­կան
ճար­տա­րա­պե­տու­
թյան սկզ­բո­ւնք­նե­րով: Կա­ռույ­ցի հե­ղ ի­
նակ­նե­րն են հայ մեծ ճար­տա­րա­պետ
Ա­լեք­սա­նդր Թա­մա­նյա­նի ար­ժա­նա­
վոր ա­շա­կե­րտ, ԽՍՀՄ ժո­ղո­վ ր­դա­կան
ճար­տա­րա­պետ Ռա­ֆայել Իս­րայե­լ յա­
նը (1908-1973թթ.), քան­դա­կա­գ ո­րծ­ներ
Ա­րա Հա­րու­թյու­նյա­նը, Սամ­վել Մա­նա­
2 (22) 2013
82
սյա­նը և Ար­շամ Շա­հի­նյա­նը: Հայ մե­
ծա­նո­ւն բա­նաս­տե­ղծ Վա­հան Տե­րյա­նի
ար­տա­հայ­տիչ խոս­քե­րով`… որ­տեղ են
քա­րե­րն այդ­պես վե ­րամ­բա­րձ լեռ­նե­րի
նման պա­րզ­ված երկն­քի­ն…:
Հու­շա­հա­մա­լ ի­րը Ճա­կա­տա­մար­տին
հա­մա­զոր ուժ և ազ­դե­ցու­թյո­ւն ձեռք
բե­րեց: Հու­շար­ձա­նի մո­ւտ­քը եր­կու կող­
մից պահ­պա­նո­ւմ են ուժ և հաս­տա­տա­
կա­մու­թյո­ւն խո­րհր­դան­շող ցու­լե­րը:
Ըստ նախ­նա­կան մտահ­ղաց­մա­ն՝ խճու­
ղու ա­ռա­նց­քով պե­տք է վեր խոյա­նար
հաղ­թա­նա­կած սու­րը: Այն փո­խա­րին­
վեց զան­գաշ­տա­րա­կով (35 մ բա­րձ­րու­
թյա­մբ). ժո­ղո­վ ր­դի հի­շո­ղու­թյան հա­մա­
ձայն՝ ճա­կա­տա­մար­տի օ­րե­րին Սար­
դա­րա­պա­տից մի­նչև Վա­ղար­շա­պատ ու
Եր­ևան ղո­ղան­ջել են բո­լոր ե­կե­ղե­ցի­նե­
րի զան­գե­րը՝ ժո­ղո­վ ր­դին ի զեն կո­չե­լու,
սթափ ու զգոն պա­հե­լու, աշ­խար­հա­զոր
հա­վա­քե­լու հա­մար: Բա­զալ­տե պատ­
վան­դա­նից աս­տի­ճա­նա­ձև վեր է բա­րձ­
րա­նո­ւմ չո­րս մույթ (տե­ղա­կան կար­միր
տու­ֆից), ո­րո­նք վեր­նա­մա­սո­ւմ ի­րար են
մի­ա­նո­ւմ ե­ռա­շար կա­մար­նե­րով, որտեղ
կախ­ված են զան­գե­րը, ո­րո­նք տոն օ­րե­
րին կամ հա­տո­ւկ ա­ռիթ­նե­րով ղո­ղան­
ջել են (մ­շա­կել էր Ռո­բե­րտ Ա­թայա­նը),
իսկ այ­սօր` յու­րա­քան­չյո­ւր կես ժա­մը
մեկ: Զան­գա­կա­տան զան­գե­րը է­լե­կ­
տրո­նային սար­քի մի­ջո­ցով հն­չեց­րել
են հայ­րե­նա­սի­րա­կան մե­ղե­դի­ներ (­դա
ա­ռա­ջին այդ­պի­սի հա­մա­կա­րգն է ե­ղել
ԽՍՀՄ-ում): Զան­գաշ­տա­րա­կից դե­պի
հու­շա­պա­տ ձգ­վո­ւմ մի ծա­ռու­ղ ի, ո­րի աջ
կող­մո­ւմ բազ­մ ել են հի­նգ խրո­խտ ար­
ծիվ­ներ, ո­րո­նք ըստ հե­ղ ի­նա­կի մտա­
հղաց­ման` «­հաղ­թա­նա­կը բե­րող ռազ­