"MENQ" (We) magazine. 22 | Page 64

երաժշտական կ յանք
Հայաստանի առաջին անկախ
հանրապետության մշակույթը
Կոմիտաս վարդապետ
­ աս­նո­ւթ-տաս­նին­նե­րո­րդ
Տ
դա­րե­րը
Հայ ժո­ղո­վ ր­դի բե­ղո­ւն ստեղ­ծա­գ որ­ծա­
կան կյան­քի ևս մեկ փո­ւլ դար­ձա­ն։ Այդ
փու­լո­ւմ ձևա­վոր­վո­ւմ է­ին նո­րան­կախ
Հայաս­տա­նի մշա­կույ­թը, գ­րա­կա­նու­
թյու­նը, քա­ղա­քա­կան նկա­տա­ռո­ւմ­նե­րն
ու ինք­նու­րույն պե­տու­թյան հա­մար ան­
հրա­ժե­շտ նա­խադ­րյալ­նե­րը։ Ազ­գային
ե­րա­ժշ­տար­վես­տի զար­գաց­մա­նը մե­
ծա­պես նպաս­տել են Ար­մ են Տիգ­րա­
նյա­նի, Ա­լեք­սա­նդր Սպեն­դի­ա­րյա­նի,
Ռո­մա­նոս Մե­լ ի­քյա­նի և շատ այլ կոմ­
պո­զ ի­տոր­նե­րի գոր­ծե­ր։ Հայ ժո­ղո­րվ­
դի կյան­քի կար­ևո­րա­գ ույն փու­լն աչ­քի
էր ընկ­նո­ւմ ոչ մի­այն իր քա­ղա­քա­կան
ո­րո­շո­ւմ­նե­րի բե­կո­ւմ­նայի­նու­թյա­մբ և
կարևո­րու­թյա­մբ, այլ նաև մշա­կու­թային
մեծ ա­ռա­ջըն­թա­ցո­վ։ Ան­կախ պե­տու­
թյան ստեղ­ծու­մը բեր­րի հող կա­պա­հո­
վեր զար­գաց­նե­լու մշա­կու­թային ար­
ժեք­նե­րը­։
XIX դա­րի 2-րդ կե­սին և XX դա­րի սկզ­
2 (22) 2013
64
նյութը` Սեդա Գալստյանի
(երաժշտություն)
Ալեքսանդր Սպենդիարյան
բին հայ կոմ­պո­զ ի­տոր­նե­րի եր­կե­րով
նշա­նա­վոր­վել է ազ­գային կոմ­պո­զ ի­տո­
րա­կան դպ­րո­ցի ծնո­ւն­դը (Տիգ­րան Չու­
խա­ճյան, Քրիս­տա­փոր Կա­րա-Մո­ւր­զա,
Մա­կար Եկ­մա­լ յան, Կո­մի­տաս, Ա­լեք­
սա­նդր Սպեն­դի­ա­րյան, Նի­կո­ղայոս
Տիգ­րա­նյան, Ար­մ են Տիգ­րա­նյան, Ռո­
մա­նոս Մե­լ ի­քյան և ու­րիշ­ներ)։ Ազ­
գային կոմ­պո­զ ի­տո­րա­կան դպ­րո­ցի
ա­ռա­ջըն­թա­ցին նպաս­տել են նաև սփյո­
ւռ­քա­հայ կոմ­պո­զ ի­տոր­ներ Ա­լան Հով­
հան­նե­սը, Համ­բար­ձո­ւմ Պեր­պե­րյա­նը,
Նի­կոլ Գա­լան­դե­րյա­նը, Բար­սեղ Կա­
նա­չյա­նը և ու­րիշ­նե­ր։ Տար­բեր տա­րի­
նե­րի նշա­նա­վոր օ­պե­րային եր­կեր են
ստեղ­ծել Տ. Չու­խա­ճյա­նը, Ա. Սպեն­դի­
ա­րյա­նը, Ա. Տիգ­րա­նյա­նը, Ա­լեք­սա­նդր
Հա­րու­թյու­նյա­նը, Ա­վետ Տեր­տե­րյա­նը,
բա­լետ­նե­ր՝ Ա­րամ Խա­չատ­րյա­նը, Գրի­
գոր Ե­ղ ի­ա­զա­րյա­նը և ու­րիշ­նե­ր։ Սիմ­
ֆո­նիկ և կոն­ցեր­տային ժան­րե­րի զար­
գա­ցու­մը հիմ­նա­կա­նո­ւմ պայ­մա­նա­վոր­
ված է Ա. Խա­չատ­րյա­նի, Ա­նու­շա­վան
Տեր-Ղ­ևոն­դ յա­նի, Հա­րո Ստե­փա­նյա­նի,
Գ. Ե­ղ ի­ա­զա­րյա­նի, Առ­նո Բա­բա­ջա­նյա­
նի, Ա. Հա­րու­թյու­նյա­նի, Ղա­զա­րոս Սա­
րյա­նի, Էդ­վա­րդ Միր­զոյա­նի, Է. Հով­
հան­նի­սյա­նի, Ա. Տեր­տե­րյա­նի, Ջի­վան
Տեր-Թադ­ևո­սյա­նի, Ա­լեք­սա­նդր Ա­ճե­
մյա­նի ստեղ­ծա­գ որ­ծու­թյո­ւն­նե­րո­վ։
Դա­րա­շր­ջա­նի ևս մեկ լո­ւրջ ա­ռա­ջըն­թաց
աև­ձա­նա­գր­վեց, երբ ստե­ղծ­վեց Եր­ևա­նի
Կո­մի­տա­սի ան­վան պե­տա­կան կոն­սեր­
վա­տո­րի­ան`1921 թ.` նախ որ­պես ե­րա­
ժշ­տա­կան ստու­դի­ա, իսկ եր­կու տա­րի
ան­ց՝ իբրև բա­րձ­րա­գ ույն ե­րա­ժշ­տա­կան
ու­սո­ւմ­նա­կան հաս­տա­տու­թյա­ն։ Կոն­
սեր­վա­տո­րի­այի ա­ռա­ջին հիմ­նա­դի­րն
էր բազ­մա­կող­մա­նի զար­գա­ցած ե­րա­ժի­
շտ-կոմ­պո­զ ի­տոր և երգ­չա­խմ­բային դի­
րի­ժոր, Մո­սկ­վայի կոն­սեր­վա­տո­րի­այի
շր­ջա­նա­վա­րտ Ռո­մա­նոս Մե­լ ի­քյա­նը­։
Կոն­սեր­վա­տո­րի­այի ա