21
Architektoniczna logika prycz przypomina mi statki, którymi transportowano zniewolonych Afrykanów do Nowego Świata, jak na Ryc. 5. Statek do przewożenia niewolników Brookes ukazuje te rasowe przestrzenne logiki dehumanizacji i koncentracji, udoskonalając je ponad dwa wieki wcześniej. Każdy cal zawiera ludzki ładunek. Tak samo jest z pryczami
w Birkenau. Jednak dzisiejsi odwiedzający często nie dostrzegają wysokości każdej pryczy. Tylko około 2,7 stopy pionowej przestrzeni oddziela „półki” na statku. Wysokość każdego poziomu pryczy w Birkenau wynosi 75 centymetrów lub około 2,5 stopy, co jest złowieszczym podobieństwem. Tutaj również odczuwamy, jak fizyczność przestrzeni kształtuje nasze doświadczenie. Ciasnota kwater świadczy o względnej bezsilności więźniów. Użyte materiały są tanie, co wzmacnia dyskomfort i zdradza logikę budowniczych: mieszkańcy nigdy nie mieli tam zostać na długo. Brak ozdób – a nawet ocieplenia – przedstawia kolejną warstwę architektonicznej dehumanizacji. Ta konstrukcja architektoniczna stanowi minimum, które mogłoby podtrzymać to, co filozof Giorgio Agamben nazywa „nagim życiem”8.
8 Agamben, Giorgio, Homo Sacer: Sovereign Power and Bare Life. Tłumaczył: Daniel Heller-Roazen, Wydanie 1 (Stanford, CA: Stanford University Press, 1998).