Memoria [PL] Nr 33 (06/2020) | Page 12

2) KL Auschwitz utworzono z myślą o dogodnych połączeniach kolejowych z innymi częściami Europy a lokalizacją w delcie rzek Soły i Wisły miały stanowić naturalne bariery dla lepszej izolacji obozu.

Na etapie decyzyjnym prowadzącym do utworzenia nowego obozu koncentracyjnego zasadniczo brano pod uwagę tylko dwa czynniki. Pierwszym z nich była istniejąca tu infrastruktura, którą w miarę szybko można było adaptować na nowy obóz. Czynnik drugi to dobre połączenie kolejowe gwarantujące łatwość w transporcie więźniów, a także zaopatrywanie obozu w żywność, paliwo, materiały budowlane itd. Na etapie decyzyjnym, jako centralny obóz dla podbitych terytoriów Polski, rozpatrywane były zasadniczo dwie lokalizacje. Pierwszą z nich był Auschwitz, drugą Stutthof położony na wschód od Gdańska.

Pomijając wszelkie sporne kwestie wewnętrzne pojawiające się na linii sztabu Inspektora Obozów Koncentracyjnych w osobie Richarda Glücksa, szefa Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy Reinharda Heydricha, oraz wyższych dowódców SS i Policji dla okręgu Śląskiego i Gdańskiego, czynnikiem, jaki wpłynął na decyzję Reihsführera SS Heinricha Himmlera o rezygnacji ze Sztutowa, był brak dogodnej komunikacji (zakładano, iż więźniów z dworca kolejowego w Gdańsku będzie się przewozić na miejsce autobusami lub ewentualnie kolejką wąskotorową). Tym niemniej lokalizacja obozu w Auschwitz nie miała jeszcze wówczas nic wspólnego z dogodnym połączeniem kolejowym w kwestii późniejszych deportacji więźniów z podbitych krajów Europy, do których doszło od połowy 1941 roku. Obóz był na tym etapie przewidziany wyłącznie dla tzw. obywateli byłego państwa polskiego.

Błędem jest także twierdzenie, iż jakoby lokalizacja obozu w delcie rzek Wisły i Soły była zamierzona, gdyż stwarzało to jego lepszą izolację. Wspomniane rzeki miały istotny wpływ jedynie przy tworzeniu tzw. Strefy Interesów Obozu, co nastąpiło dopiero pod koniec 1940 roku. Z rozkazu Himmlera miała na jej obszarze powstać rolnicza stacja doświadczalna dla podbitych terytoriów Wschodnich. Pierwotne założenia były takie, iż izolację KL Auschwitz od świata zewnętrznego zagwarantuje wysoki mur otaczający cały kompleks obozowy oraz dodatkowo ogrodzenie z drutu kolczastego.