Memoria [PL] No. 6 / Marzec 2018 | Page 23

oddziaływania, możliwości i metody GIScience stały się centralnym elementem przy ustalaniu priorytetów oraz definiowaniu szerokich zakresów tematycznych do celów badawczych grupy. Odpowiedzi na pytania „kiedy” oraz „gdzie” uzyskane na różnych poziomach skali – od skali indywidualnej do zbiorowej – umożliwiły naukowcom stworzenie wizualizacji, które „łączyły wiele zmiennych, pokazywały zmianę zachodzącą w czasie oraz wiązały i analizowały informacje z ogromnych zbiorów danych statystycznych.1 ” To z kolei pozwoliło na uzyskanie „szerokiego zakresu nowych podejść analitycznych względem nawet tych do tej pory szczegółowo przestudiowanych dowodów z tego okresu.2” Innymi słowy, „Praca zbiorowa nad geografią Holokaustu” wywodzi się z historycznych zbiorów danych (takich, jak archiwa Muzeum Holocaustu oraz bazy danych Rejestru Ocalonych), a następnie przechwytuje, przedstawia oraz analizuje pod kątem jakości i ilości aspekty geograficzne Holocaustu, co z kolei stanowi punkt wyjścia dla kolejnych unikalnych wywodów akademickich.

Jako że badanie to jest zakrojone na szeroką skalę, grupa badawcza zdecydowała się skoncentrować na sześciu szeroko rozumianych zagadnieniach, które z kolei stanowiły podstawę wydanej w 2004 roku przez tychże autorów książki Geographies of the Holocaust (Geografia Holocaustu). Autorzy przedstawiają w niej konkretne studia przypadków, za pośrednictwem których przeprowadzają analizę i kartografowanie przestrzennych i czasowych aspektów systemu nazistowskich obozów koncentracyjnych w Europie; zatrzymania w trakcie Holocaustu we Włoszech; kwestie przestrzenne Zagłady na Wschodzie; przemieszczający się charakter getta w Budapeszcie; materialne zagadnienia konstrukcji obozu Auschwitz-Birkenau oraz fizyczne zobrazowanie przestrzeni władzy w obozie; jak również wizualne przedstawienie ewakuacji z obozu Auschwitz-Birkenau w styczniu 1945. Poprzez ciągłe przybliżanie i oddalanie, przejścia pomiędzy skalą mikro i makro, autorzy podejmują tematy narodowego, regionalnego, lokalnego oraz indywidualnego/osobistego doświadczenia czasu i miejsca. W ten sposób „geografia ucisku” pozwala na zrozumienie Zagłady jako „zjawiska do głębi geograficznego”.

Symulacja obrazu widzianego z rampy w Birkenau, ok. lutego 1944. Analiza pokazuje przestrzenie zarówno względnej widoczności, jak i niewidoczności przy spojrzeniu w górę bądź w dół rampy dla osób doświadczonych w tym terenie.

Wizualizacja autorstwa Chestera Harveya.

Źródło: Anne Kelly Knowles, Tim Cole, Alberto Giordano, wyd. Geographies of the Holocaust (Bloomington: Indiana University Press, 2014).

“Świadectwa więźniów podobozu Rajsko. Każda wzmianka o pojedynczych osobach lub grupach została zaznaczona (“geokodowana”) kropką w oparciu o współrzędne pokonanej drogi. Wraz z upływem drogi więźniowie byli w coraz mniejszym stopniu identyfikowani w odniesieniu do swojej pozycji w hierarchii obozowej. Istotniejsze stawały się pojedyncze istotne wydarzenia, które skutkowały konfliktem między więźniem a nieznanym strażnikiem SS. Zwroty odwołujące się do wspólnoty (na przekład „przyjaciel”, „my”, „nas”) z upływem czasu pozostawały bez zmian, wciąż powiązane z opisami wspomnianych zdarzeń i innych momentów, w których umacniał się przewrotny stosunek względem strażników (na przykład „powiedziano nam, żebyśmy odpoczęli”).

Źródło: Anne Kelly Knowles, Tim Cole, Alberto Giordano, wyd. Geographies of the Holocaust (Bloomington: Indiana University Press, 2014).